Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir

Mahfi Eğilmez, “Bu faizle üretim mümkün değil” diyen iş dünyasına, önce gerçek enflasyonu kabul etme çağrısı yaptı. Faiz ve kur şikâyetlerinin, geçmişte desteklenen yanlış politikaların sonucu olduğunu belirtti.

Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir
  • A-
  • A
  • A+

Ekonomist Mahfi Eğilmez, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz artışı kararının ardından iş dünyasından yükselen tepkilere dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. Eğilmez, faizlerin yüksekliğinden şikâyet eden çevrelerin, geçmişte düşük faiz politikasını desteklediklerini hatırlatarak, ekonomik gerçeklere uygun olmayan taleplerin tutarsız olduğunu ifade etti.

İş dünyasından gelen “bu faizlerle üretim yapmak mümkün değil” yönündeki açıklamaların geçmişle çeliştiğini belirten Eğilmez, “Şimdi faizler yükselince kıyameti koparanların çoğu o zaman bu irrasyonel faiz indirimini alkışlıyor, enflasyonun çok altında oranlarla kullandıkları kredilerle iş yapıyorlardı” dedi.

“İKİ ŞİKÂYET AYNI ANDA HAKLI OLAMAZ”

Yüksek faizden şikâyet edenlerin aynı zamanda TÜİK'in açıkladığı enflasyon verilerinin gerçeği yansıtmadığını iddia ettiğine dikkat çeken Eğilmez, bu tutarsızlığı şöyle değerlendirdi:

“Gerçek enflasyon TÜİK’in açıkladığı oranın en az yüzde elli üzerindeyse, yani yüzde 75 civarındaysa, o zaman yüzde 75’e kadar olan kredi faizi düşük oranlı faiz demektir. Eğer faiz oranı yüksekse o zaman enflasyon TÜİK’in açıkladığı gibi yüzde 38,1 demektir. Bu iki şikâyet aynı anda haklı olamaz.”

Eğilmez, geçmişte uygulanan düşük faiz politikasının kısa vadede bazı kesimlere kazanç sağlarken uzun vadede ekonomiye ağır bir fatura çıkardığını belirtti. O dönemde düşük faizle kredi kullananların döviz alarak tasarruflarını sisteme değil, bireysel kazanca yönlendirdiklerini hatırlattı.

KUR POLİTİKASI: "KUR KORUMALI MEVDUAT FACİASI"

Kurun mevcut seviyesinin de geçmişteki yanlış politikaların sonucu olduğunu vurgulayan Eğilmez, Eylül 2021'de başlayan “faiz sebep, enflasyon sonuç” yaklaşımının döviz talebini artırdığını, bunun da kur korumalı mevduat (KKM) sistemine yol açtığını belirtti. Bu adımın ekonomide ciddi dengesizliklere neden olduğunu ifade etti:

“Bugünkü tuhaf kur düzeyi, 2021 Eylülünde faiz sebep enflasyon sonuç yaklaşımıyla başlayan negatif reel faiz uygulamasının sonucudur.”

Eğilmez’e göre, bu süreçte uygulanan yapay önlemlerle TL’ye yöneliş sağlansa da kurun sabit kalması ihracatçıyı olumsuz etkiledi. Euro/TL kurunun son dönemde yükselmesini olumlu bulan Eğilmez, Türkiye’nin ihracatının ve turizm gelirlerinin büyük bölümünün Euro cinsinden olduğunu hatırlattı. Diğer yandan dış borcun büyük bölümünün dolar üzerinden olması nedeniyle USD/TL kurunun stabil seyretmesinin önemine de değindi.

“FAİZDEN VE KURDAN SADECE İLKELİ DURANLAR ŞİKÂYET EDEBİLİR”

Mahfi Eğilmez, geçmişte düşük faiz ve KKM uygulamalarına karşı çıkanların, bugün kur ve faiz düzeyine yönelik eleştiri yapma hakkına sahip olduğunu vurguladı:

“Bugün faizlerin yüksekliğinden şikâyet etme hakkı olanlar yalnızca o gün faiz indirimlerinin yanlış olduğunu öne sürmüş olanlardır.”

“GERÇEKLER KABUL EDİLMEDEN ÇÖZÜM OLMAZ”

Yazısının sonunda, sağlıklı ekonomik kararların alınabilmesi için önce doğru verilerin kabul edilmesi gerektiğini vurgulayan Eğilmez, şu ifadeleri kullandı:

Herhangi bir işyerini, bir sistemi, bir ekonomiyi doğru yönetebilmenin birinci kuralı gerçekleri kabul etmektir. Eğer gerçekleri kabul etmiyorsanız alacağınız önlemler hayal âlemine hitap edeceği için çözüm getiremez. Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir. Enflasyon yüzde 75 iken onu yüzde 40 gibi gösterince faizin yüzde 70’e çıkması halinde iş dünyası isyan eder ve sanki haklı gibi görünür.

Eğilmez'in yazısı şu şekilde:

TCMB faizi artırınca iş dünyasından faizlerin yüksekliğiyle ilgili şikâyetlerde ciddi artış oldu. İş dünyası temsilcileri “bu faizlerle, bu kadar yüksek finansman maliyetleriyle üretim yapmak mümkün değil” diyorlar. Şikâyetler, faiz oranlarıyla sınırlı değil. İhracatçılar ve turizmciler de bir yandan yüksek faizden bir yandan da uzunca bir süredir kurun sabitleşme eğilimi içinde olmasından rahatsızlar.

Aynı kişiler, tıpkı tüketicilerin büyük çoğunluğu gibi, gerçek enflasyonun aslında TUIK’in açıkladığı enflasyon oranının en az yüzde elli üzerinde olduğundan şikâyet ediyorlar. Eğer bu şikâyetleri doğruysa yani enflasyon gerçekte yüzde 38,1 değil de yüzde 75 dolayındaysa o zaman yüzde 75’e kadar kredi faizi düşük oranlı faiz demektir. Eğer faiz oranı yüksekse o zaman enflasyon onların dediği gibi yüzde 75 değil, TUIK’in açıkladığı gibi yüzde 38,1 demektir. Bir başka ifadeyle bu şikâyetlerin ikisi aynı anda haklı olamaz.

2021 Eylülünde TCMB faizi düşürmeye başladığında bunun yanlış bir adım olduğunu söyleyenlerin sayısı bir elin parmakları kadar azdı. Enflasyon hızla yükselir, faizler de hızla düşürülürken enflasyonun çok altında maliyetle kredi kullanan iş çevresi temsilcilerinin çoğu, ekonominin girdiği yanlış yol konusunda pek bir uyarı yapmadılar, tam tersine bu girişimi desteklediler. İktisatçıların bir bölümü bunun yanlış olduğunu söylerken birçok kişi onları yeni ekonomiyi izleyememekle suçladı. Yeni ekonomiyi tasarruf sahiplerinin tasarruflarını enflasyonun altında bir maliyetle (negatif reel faizle) kullanmanın doğru olduğunu savunmak olarak anladılar ve anlattılar. Böylece tasarruflar yer değiştirdi. Bugün yaşadığımız ekonomik sıkıntıların temelinde yatan hatalardan birisiydi bu. Faiz getirisinin enflasyonda yaşanan kaybı karşılayamadığını gören tasarruf sahipleri, tasarruflarını dövize ve altına yatırarak önemli bir bölümünü ekonomi dışına çıkararak banka veya ev kasalarına koydular.

Şimdi faizler yükselince kıyameti koparanların çoğu o zaman bu irrasyonel faiz indirimini alkışlıyor, enflasyonun çok altında oranlarla kullandıkları kredilerle iş yapıyorlardı. Birçok kişi düşük faizle kredi alıp o krediyle döviz alıyordu. Yine istiyorlar ki düşük faizle kredi kullansınlar ama enflasyon da düşsün. O işler öyle olmuyor. Tasarruf sahiplerinin tasarruflarını ucuza kullanarak üretim yapmak sonsuza kadar sürdürülemiyor.

Bugün faizlerin yüksekliğinden şikâyet etme hakkı olanlar yalnızca o gün faiz indirimlerinin yanlış olduğunu öne sürmüş olanlardır.

Kura gelince, orada da benzer sorunlar söz konusu. Bugünkü tuhaf kur düzeyi 2021 Eylülünde faiz sebep enflasyon sonuç yaklaşımıyla başlayan enflasyonun çok altında faiz (negatif reel faiz) uygulamasının sonucudur. Faizler düşürülüp de insanlar tasarruflarını dövize yönlendirince bunu önlemek amacıyla geçilen kur korumalı mevduat faciasından kurtulabilmek, dolarizasyonu azaltabilmek için kurun bir süre sabit tutulması ve bu yolla Türk Lirasının çekici hale getirilmesi kaçınılmaz bir adımdı. Bu şekilde dışarıdan carry trade ile döviz çekildi, kur iyice sabitleşti ve dövize geçen yerli tasarruf sahipleri de yavaş yavaş döviz satarak Türk Lirası mevduat hesaplarına ve tahvillere geri döndüler. Bu durum kurların sabitleşmesine, dolayısıyla Türk Lirasının değerlenmesine yol açtı. Değerli Türk Lirası, ithalatı özendirirken ihracatı zorlaştırdı.

Bugün kurdan şikâyet etmeye hakkı olanlar o gün kur korumalı mevduata karşı çıkıp, faizlerin enflasyonun üzerinde olması gerektiğini savunanlardır.

Hep söyledik: Faizi yanlış belirlerseniz ekonomiyi çökertirsiniz, sonradan doğru belirleseniz de yalnızca bu adımla ekonomiyi düzeltemezsiniz diye. Ama biz söyledik biz dinledik. Ve sonunda bugünlere geldik.

Bugünkü durumda faizler iddia edildiği gibi yüksek değil. Açıklanan enflasyon gerçeği göstermiyor. Önce gerçeklerin tam olarak açıklanması gerekir. Ondan sonra faiz yüksek mi değil mi görebiliriz.

Kurlara gelince, o da son zamanlarda Euro / TL kurunun yükselmesi, Türk Lirasının Euro’ya karşı değer kaybetmesiyle normale dönmeye başladı. USD/TL kuru son günlerde biraz yükselse de fazla oynamıyor. Çünkü ekonomi yönetimi IMF’nin istikrar programı uygulamalarının temel taşlarından birisi olan kuru çıpa olarak kullanma önerisine uygun hareket ediyor. Türkiye, ihracatının çoğunu Avrupa’ya yaptığı ve turizm gelirlerinin çoğunu Avrupalılardan elde ettiği için Euro/TL kurunun yükselmesi iyi bir gelişme. Türkiye’nin dış borçlarının çoğu Dolarla olduğu için USD/TL kurunun fazla yükselmemesi de öyle.

Herhangi bir işyerini, bir sistemi, bir ekonomiyi doğru yönetebilmenin birinci kuralı gerçekleri kabul etmektir. Eğer gerçekleri kabul etmiyorsanız alacağınız önlemler hayal âlemine hitap edeceği için çözüm getiremez. Enflasyon yüzde 75 ise bunu kabul edip ona göre önlem almak gerekir. Enflasyon yüzde 75 iken onu yüzde 40 gibi gösterince faizin yüzde 70’e çıkması halinde iş dünyası isyan eder ve sanki haklı gibi görünür.

Yorum Yazın

Van Büyükşehir Belediyesi 223 işçiyi işten çıkardı

'Anayasa’nın güvence altına aldığı temel ilkeler ihlal edildi'

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu'na ekonomistlerden tepki

'Bu rejime minnet edenin Allah belasını versin'

Çekmeköy’deki fabrika yangınına soruşturma

Gelir eşitsizliği artıyor, demokrasi tehlikeye giriyor

Erkek müşteriyi kabul etmeyen kafe ceza yedi!

Boğaziçi Üniversitesi Rektörü'ne bir koltuk daha

Kaymakam karakolda çocuk dövdü iddia

Murat Kapki'den Murat Ongun itirafları!

Haziran'da genç işsizlik yüzde 16,2 olarak açıklandı

Bu betonlar geleceğin çocuklarına nasıl bir yaşam bırakır?

Açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki makas açılmayı sürdürüryor

CHP neye alet edilmek isteniyor?

Katar'ın gümrük vergisi sıfırlandı

500 kuruma grev kararı ilanı asılacak

'Ülkemizin bir eğitim devrimine ihtiyacı var'

Çaya bir zam daha geldi

'Amaç Emlak Konut’un nakit ihtiyacını karşılamak'

'Mehmet Şimşek bizimle eğleniyor'

'Terörsüz Türkiye' Komisyonun ismi değişti

'İsrail açlığı silah olarak kullanıyor'

Elazığ'da da susuzluk alarmı

Karasu’da vergimizi veriyoruz ama hizmet alamıyoruz

DEM Parti’den orman yangınları için Meclis araştırması talebi

Şahin'den havuz kenarında üstsüz poz!

HİTİTLERİN ŞEHRİ SAMUHA’DA KUŞ KEHANET METNİ BULUNDU

Hakan Kural, Gurme TV’nin Marka Stratejisini Üstleniyor

BO Group'a bağlı beş şirket birden konkordato ilan etti

'Seçimlerde birinci parti olmazsak o gece siyaseti bırakırım'

Yükleniyor

Biz İsrail ya da İran değiliz

New York'ta köpekler artık yasal olarak aile üyesi sayılacak

Brüksel mahkemesinden İsrail'e askeri sevkiyat yasağı

İsrail, Suriye de Cumhurbaşkanlığı sarayı ve genelkurmay binasını vurdu

AB’den İsrail’e yaptırım uyarısı

Trump dünyayı değiştirmek için 'Deli Adam Teorisi'ni kullanıyor

Güney Kore'de vatandaşlara karşılıksız para dağıtılacak

Dolar son 50 yılın en büyük değer kaybını yaşadı

Sırbistan'da öğrenciler Vuvic iktidarını protesto etti

Yoon Suk Yeol, sıkıyönetim soruşturması kapsamında sorgulandı

Şahin'den havuz kenarında üstsüz poz!

Mine Tugay da soluğu yaz tatilinde aldı

Özgü Kaya sarı bikinisiyle tatilin keyfini çıkarıyor

Bestemsu Özdemir aşkını ilan etti!

Aslı Bekiroğlu plajda dudak dudağa

Simge Ünal'ı kaçırmaya çalışmışlar!

Yüzmeyi öğrendiğim bir denizdeyim

'Çaresizce yanmayı bekliyoruz'

Ayşe Akın, kalbini Squid Game yıldızına kaptırdı

Sıla Türkoğlu güzelliğiyle büyüledi

Sigaraya 1 ayda ikinci zam

Türkiye yatırım cazibesini kaybetti...

Akaryakıt ve taşıt vergilerine yeni düzenleme

BYD'nin Manisa'daki fabrikasında hâlâ faaliyet yok

TOFAŞ, Bursa fabrikasında üretime ara verecek

Elektrikli araç satışları dizeli geçti

Erdoğan, TOGG T10F’i test etti

Volvo EX30 Türkiye Yollarında

İkinci el araca Avrupa’dan 2.5 kat daha fazla ödüyoruz

Ali Özçete OSS'de güven tazeledi

Türk markalı zeytinyağında kanserojen madde alarmı

Sıcak Çarpması Hayati Tehlike Oluşturabilir!

Kozmetik ürünlerinde astım riski yüzde 47 artıyor

Enerji içecekleri tehlike saçıyor

Temmuz sıcağında devlet hastanesinde klima skandalı

Uzayan yangın sezonu solunum sağlığımızı da tehdit ediyor

İstanbul'da görünürlüğü artan keneler zararsız

Uzmanlar Diş Sağlığına Karşı Uyarıyor

Yanlış Beslenme Kalp Durmasına Yol Açabilir!

Türkiye'deki nanelerde klorpirifos alarmı

CHP neye alet edilmek isteniyor?

Hakan Kural, Gurme TV’nin Marka Stratejisini Üstleniyor

YGD, ‘Gazeteciler ve Basın Bayramı’nı bir kahvaltı ile kutladı

'Makam odasına özel tuvalet yaptırdığı' haberini yapan iki gazeteci gözaltına alındı!

Gazze’de gazetecilerden açlık grevi

TRT Genel Müdürü Zahid Sobacı, A takımını yeniledi!

Adalet bir şekilde tecelli eder, kimse dertlenmesin

Erdoğan, TRT Genel Müdürü Zahid Sobacı’yı aynı göreve atadı

Albayrak Grubu'nun Âdil-i Mutlak Hat Eserleri Sergisi Van'da Açıldı

Fahrettin Altun’un düğmesine 19 Mart sabahı mı basıldı?

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2