Devlet bir yılda 404 milyar TL harcandı!

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın 2023 yılı mayıs ayında duyurduğu “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi” kâğıt üzerinde kaldı. Ekonomist Naki Bakır’ın Dünya Gazetesi’nde yer alan analizine göre, kamuya ait tüketim harcamaları geçen bir yıllık dönemde 404 milyar liraya ulaşarak yüzde 63’ün üzerinde arttı. Bu rakam, enflasyonun çok üzerinde gerçekleşen ve tasarruf hedeflerinin tamamen boşa çıktığını ortaya koyan bir tabloyu gözler önüne seriyor.

TASARRUF YERİNE TÜKETİM ARTTI

Temmuz 2023’te başlatılan parasal sıkılaştırma sürecinde, enflasyonu düşürme hedefiyle iç talebi baskılama amaçlansa da, tüketimde hem vatandaşların frene basmaması hem de kamunun harcamaları kısmaması bu politikayı etkisizleştirdi. Naki Bakır’ın aktardığına göre, kamu sadece tüketim mal, malzeme ve hizmet alımları için bir yılda 404,3 milyar lira harcadı. Bu kalem bir önceki yıl 247,7 milyar lira seviyesindeydi. Böylece yalnızca bu harcama başlığındaki artış yüzde 63,3’e ulaştı.

TÜFE bazlı 12 aylık ortalamalara göre enflasyonun yüzde 48,73 olduğu dönemde, kamu tüketim harcamalarının reel artışı da yüzde 9,8 oldu.

GÜVENLİĞE 141 MİLYAR, YEMEĞE 59 MİLYAR TL

Kamu tüketimindeki en büyük sıçrama savunma ve güvenlik harcamalarında yaşandı. Silah, araç, teçhizat ve mühimmat kalemleri başta olmak üzere güvenlik ve savunmaya yönelik alımlar bir yılda yüzde 146 artışla 141,6 milyar TL’ye ulaştı. Bu kapsamda sadece silah, araç ve savaş ekipmanı için 73 milyar, işletme ve bakım giderleri için 21 milyar, mühimmat içinse 17,6 milyar TL harcandı.

Kamu, son bir yılda yiyecek, içecek ve yem alımlarına toplam 59,5 milyar TL ayırdı. Bunun 57,1 milyarını gıda maddeleri oluşturdu. İçecek alımlarına 1,2 milyar, yeme ise 1,1 milyar lira harcandı.

KIRTASİYEYE 26, GİYİME 14 MİLYAR TL

Kırtasiye, büro malzemesi ve yayın alımlarına 26 milyar lira harcayan devlet, kalem-silgi gibi klasik kırtasiye ürünlerine 6,3 milyar, broşür ve evrak baskılarına ise 16,8 milyar lira ayırdı.

Giyim-kuşam ve spor malzemesi alımlarında da yüzde 66’yı aşan bir artışla toplam 14,1 milyar liralık harcama yapıldı. Bunun büyük bölümü (12,4 milyar TL) giyecek kalemine giderken, spor kıyafetleri ve törensel malzemeler de dahil edildi.

ENERJİ GİDERİ 112,8 MİLYAR TL’Yİ AŞTI

Enerji kalemindeki harcamalar da hız kesmedi. Kamunun sadece elektrik gideri bir yılda 56,4 milyar TL oldu. Doğalgaz, kömür, tüp gaz gibi diğer yakıtlar için 26,6 milyar, araçlar için akaryakıt ve benzeri maddelere 26 milyar TL harcandı. Toplam enerji gideri böylece 112,8 milyar TL’ye ulaştı.

TIBBİ VE ÖZEL MALZEME ALIMLARI DA YÜKSEK

Tıbbi malzeme ve ilaç alımları için bir yılda 9,4 milyar lira, laboratuvar ve kimyasal malzeme giderleri için 3,4 milyar lira harcandı. Hayvan alımı, bakım ve diğer özel alımlarla birlikte bu kalemdeki toplam gider 16 milyar TL’yi geçti.

“TASARRUF” PAKETİNDE NE VAAT EDİLMİŞTİ?

Geçen yıl açıklanan ve üç yıllık bir dönemi kapsayan Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi’nde şu başlıca hedefler yer alıyordu:

• Yeni bina alım ve yapımı (deprem hariç) 3 yıl durdurulacaktı
• Araç alımı ve kiralama 3 yıl yapılmayacaktı
• Toplu taşıma olan yerlerde servis hizmetleri kaldırılacaktı
• Kamuda yalnızca emekli kadar istihdam yapılacaktı
• Yurt dışı görevler, promosyonlar, plaket ve takvim dağıtımları sınırlandırılacaktı
• Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesinti hedeflenmişti

Ancak son bir yıllık bütçe gerçekleşmeleri, bu hedeflerin büyük oranda kâğıt üzerinde kaldığını ve kamu harcamalarında ciddi bir frene basılamadığını ortaya koyuyor.