-
Bist100 14.273,32 TL
-
Dolar 42,70 TL
-
Euro 50,12 TL
-
G.Altın 5.959,15 TL
-
Ç.Altın 9.485,02 TL
Kocaeli’nin Dilovası ilçesinde, Ravive Kozmetik’e ait üretim tesisinde çıkan yangında 3’ü çocuk, 7 işçi yanarak can vermiş, olay tüm Türkiye’yi yasa boğmuştu. Faciaya ilişkin Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturmasını tamamladı. İddianame, sadece ihmalleri değil, akıl almaz bir bürokratik ve mali çelişkiyi de gün yüzüne çıkardı. 3’ü çocuk 7 kişinin feci şekilde can verdiği olayda, firma sahipleri İsmail ve Altay Ali Oransal, İsmail Oransal’ın eşi Aleyna Oransal ve Gökberk Güngör hakkında 7 kez olası kastla öldürme suçundan ceza istenirken, dosyanın satır aralarında yer alan “Yeşil Pasaport” detayı bir başka usulsüzlüğü de gün yüzüne çıkardı.
Yangının ardından yapılan operasyonda yurt dışına kaçmaya çalışırken yakalanan firma sahipleri Altay Ali Oransal ve İsmail Oransal’ın üzerlerinden adlarına tanzim edilmiş yeşil pasaport, bordo pasaport ile toplamda 19 bin 700 TL, 530 euro ve 4 bin 350 dolar çıktı. Hiçbir kamu görevi olmayan ikilinin üzerinden, yalnızca kamu görevlileri ve yakınlarının sahip olabildiği yeşil pasaportların çıkması dikkat çekti.
Mevzuata göre devlet memuru olmayan şirket sahibi ve ortaklarının bu pasaporta sahip olabilmesinin tek bir yolu bulunuyor: İhracatçı olmak. Yasa, bunun için son üç takvim yılında, yıllık ortalama ihracat tutarının 10 ila 25 milyon dolar olmasını şart koşuyor. Ancak bu koşulları sağlamaları halinde şirketin iki yetkilisinin yeşil pasaport hakkı bulunabiliyor. Eş, anne ve babaları kamu görevlisi olmayan, diğer ortakları da tutuklu bulunan sanıkların “memuriyet” üzerinden bu hakkı elde etmeleri mümkün değil. Geriye kalan tek seçenek olan “ihracat devi” statüsü ise hem şirketin çalışma şartları hem de gösterdiği kâr miktarıyla zıt bir tablo çiziyor. Zira Dilovası’nda 7 işçiye mezar olan tesis, firmaya ait tek üretim tesisiydi. Burada çoğu kadın olan işçiler ortalama 12 saat çalışarak aylık en fazla 18 bin lira kazanıyorlardı ve sigortaları, koruyucu ekipmanları olmaksızın çalıştırılıyorlardı. Hatta iddianameye yansıyan ifadelerde çocuk işçilerin aynı koşullarda 10-12 bin lira maaşla çalıştığı yer aldı. Bu durum akıllara “Ölüm vardiyalarında çalışan işçilerle yıllık milyonlarca dolar ihracat mı yaptılar?” sorusunu getirdi.
Öte yandan şirketin son üç yıldır vergiye tâbi olan kazancı da firmanın ‘ihracat devi’ olmaktan oldukça uzak olduğunu gözler önüne serdi. Bir şirketin yıllık 10 milyon dolar ihracat yapıp yetkililerinin yeşil pasaport alabilmesi için gereken finansal büyüklüğe karşın; Ravive Kozmetik’in 2022 yılı beyan edilen matrahı sadece 27 bin 982 liraydı. Dolar kurunun o dönem ortalama 16-18 TL olduğu düşünüldüğünde, yıllık 27 bin TL kazanç beyan eden bir işletmenin, aynı yıl 10 milyon dolar (yaklaşık 170-180 milyon TL) ihracat barajını nasıl aştığı merak konusu oldu. 2023 yılında beyan edilen matrah 1.4 milyon TL, 2024 yılında ise 1.8 milyon TL seviyesine yükseldi. Ancak şirket hiçbir zaman yeşil pasaport şartlarını sağlayacakları kadar büyümedi…
Kamuoyu şimdi şu soruların cevabını bekliyor: Beyan edilen kazancı 2 milyon lirayı bile bulmayan bu şirket, milyonlarca dolarlık ihracat yapmış gibi gösterilip yetkililerine Yeşil Pasaport mu verildi? Eğer ihracat rakamları gerçekse, 10 bin liraya çalıştırılan işçilerle 10 milyon dolarlık ihracatlar yapılmasına rağmen neden işçilerin can güvenliği için en ufak bir harcama yapılmadı? Yok eğer ihracat rakamları ‘hayali’ ise devlet kurumları bu usulsüzlüğe nasıl onay verdi?
