YENİ CORONA VİRÜS (COVİD 2019) GEBELİKTE NASIL ETKİ EDİYOR? VE SALGIN DEVAM EDERKEN HAMİLE KADINLAR NELERE DİKKAT ETMELİ?
Yeni corona virüs (Covid 2019) enfeksiyonunun gebelik ve fetüs üzerindeki etkilerini tam olarak belirleyebileceğimiz vaka sayısı şu ana kadar çok azdır.
Ancak Medimagazin’in Lancet'te yayınlanan güncel bir makalesine dayanarak , daha önceki yıllarda görülen salgınlardan sorumlu olan SARS-CoV, MERS-CoV gibi diğer corona virüs ailesi üyelerinin gebelik üzerine etkilerine bakarak yorum yapılabilir.
Bu virüs ailesi üyelerinin gebelikte ciddi komplikasyonlara yol açtığı daha önceki salgınlarda kanıtlanmıştı. Virüsün en sık sebep olduğu klinik bulgulardan biri olan ateş , gebeliğin ilk 3 ayında anne karnındaki bebekte bir takım anomalilere yol açabilmekte hatta gebelik düşük ile sonuçlanabilmektedir. Uzun vadede ise anne karnındaki bebekte gelişim geriliğine ve erken doğuma yol açabilmektedir.
Güncel bilgiler ışıgında şu ana kadar dünya genelinde 65 bin üzerinde vaka ve 15 bin üzerinde ölüm bildirimi olan yeni corona virüs (Covid 2019) enfeksiyonu ile ilgili henüz anne karnında veya gebelik sonrasındaki dönemde anneden bulaştığı net olarak bilinen enfeksiyon bildirilmemiştir.
Yeni corona virüs (Covid 2019) salgınında da ,bildirilen vakalarda gebelerde normal popülasyona göre daha şiddetli bir hastalık geçirilebileceği ancak anne karnındaki bebeğe direk olarak anneden geçemeyeceği düşünülmekte.
Virüsün anne sütünden bebeğe geçiş yapıp yapmayacağı henüz belli değil fakat Dünya Sağlık Örgütü emziren annede süt ile bulaşın olmayacağı dolayısıyla anne hasta olsa bile emzirmeye devam etmesi gerektiği, hasta annenin emzirmeden önce ellerini yıkaması ve maske takmasının yeterli olacağı önerisini yapmıştır.
Çin'den gelen bu konu ile ilgili ilk yayında 20 koronavirüs saptanan hamile kadın takip edilmiş ve bu 20 kadının sadece 2 tanesinde doğumdan sonra bebeklerde corona virüs tespit edilmiştir. Bu 2 bebekten bir tanesi doğduktan 17gün sonra , diğeri ise doğumundan 36 saat sonra corona virüsü ile enfekte olmuş ve enfeksiyon kaynağı net belli olmamıştır. Bu çalışmadan anne karnında bebeklerin enfekte olmadığı yani anneden bebeğe bulaşmadığı anlaşılabilir.
Gebelere ve emziren annelere COVID-19''un bulaşmaması için önerimiz tıpkı grip ve diğer solunum yolu enfeksiyonlarının bulaşmasını önlemekte olduğu gibi el hijyenine çok dikkat edinmesi ve ellerin en az 20 saniye boyunca su ve sabun ile iyice yıkanması, su veya gözle görünür kirlenme yoksa alkol bazlı el dezenfektanı kullanılmasıdır.
Ellerinizi yıkamadan göz burun ve ağzınıza temastan kaçınmak bir diğer önemli önerimizdir. Çantanızda veya cebinizde devamlı olarak %80 alkol içeren kolonya dezenfektan veya ıslak mendil bulunması ve sık sık ellerin dezenfekte edilmesi son derece önemlidir.
Gebelerin özellikle güneşli ve ılık havalarda rahat spor ayakkabıları ve kıyafetleriyle dışarıda açık havada yürüyüş yapmaları güneş ışınlarının D vitamini kaynağı olması ve güneşli havaların Corona virüs için ölümcül olması nedeniyle de önerimizdir.
Beslenme konusunda gebelerimizin Akdeniz usulü sağlıklı beslenme programlarına uymalarını ve günlük en az 2.5 litre su tüketmelerini öneriyorum. Gebelik boyunca kullandığınız multivitamin veya demir takviyelerine aynen devam edilmesini ek herhangi bir takviye gıdaya gerek olmadığını ve salgın devam ettiği sürece dışarıda yemek yenilmemesini evde yemek yemeyi tercih etmenin de gebelerimiz icin daha uygun olacağını da belirtmek isterim
Gebelerimizin toplu taşıma araçlarından ve toplu her türlü sosyal faaliyetden en azından Mayıs ayına kadar uzak durmalarını ve mümkün oldukça ev gezmelerinden de uzak durmalarını bu dönemde olabildiğince az kişi ile temas etmelerini özellikle öneriyorum.
Gerek oldukça hastaneye gidilmesi ve açık havada yürüyüş yapılması haricinde evde kitap okumak müzik dinlemek yemek yapmak el işi yapmak gibi sizi rahatlatan aktiviteler yapmanızı öneririm.
Öksürüp, hapşırırken burnunuzu mendil ya da kolunuzun içi ile kapatmanızı , öksürük hapşırık burun akıntısı baş ağrısı ve ateş gibi bulgularınız varsa gebeliğinizi takip eden kadın doğum uzmanınıza da haber vererek en yakın 3.basamak sağlık kuruluşuna başvurmanızı öneriyorum.
Bireysel korunma toplumsal korunmayı sağlar . Havaların ısınmasının ve ülkemizin diğer ülkelerden çok daha geç salgına katılmasının gerekli önlemleri bilmek ve erken uygulamaya sokmak açısından büyük bir şans olduğunu düşünüyorum .
Bu nedenle ülkemizin bu viral salgını minumum zarar ile atlatacağına yürekten inanıyorum. Gebelerimizin de buna inanmasını gebelik süreçlerini yeni gelecek bebeklerine konsantre olarak keyifle yaşamalarını ancak viral salgın ile ilgili gerekli önlemleri de ciddiye alarak ve gündelik hayatlarında uygulamaya sokarak doğumu beklemelerini öneriyor ve Sağlıklı doğumlar sağlıklı günler diliyorum..
Op.Dr.Meltem Aksu Sönmezer
Resim'de, Dr. Aksu görülüyor. dursunboran@hotmail.com