İstanbul’un kronikleşen trafik sorunu, her geçen gün daha fazla sürücüyü etkilerken, bu konuda yapılan bilimsel ve teknolojik araştırmalar da artıyor. İstanbul Üniversitesi Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin Korkmaz’ın doktora tezi kapsamında yürüttüğü yapay zeka temelli çalışmaya göre, megakentte 2024 yılında kayıtlara geçen trafik kazası sayısı 97 bin 354 olarak tespit edildi. Trafik sıkışıklığı nedeniyle yıllık kayıp zaman ise 105 saat olarak ölçüldü.
Korkmaz’ın çalışması, yalnızca sayısal veriler sunmakla kalmadı; aynı zamanda trafik yoğunluğunun nedenlerine, zaman dilimlerine ve kent içi dinamiklerine de ışık tuttu. Veriye dayalı bir yaklaşımla oluşturulan model, kazaların neden olduğu sıkışıklık sürelerini tahmin etmeyi ve çözüm önerileri geliştirmeyi amaçladı.
Uluslararası trafik verilerine göre İstanbul’da trafik sıkışıklık oranı %41 olarak ölçüldü. Bu oranla İstanbul, Avrupa kentleri arasında en yoğun trafiğe sahip şehir olurken, dünya genelinde ise 35’inci sıraya yerleşti. Kentte trafik çilesinin en büyük kaynaklarından biri olarak görülen kazalar ise giderek daha yakından izleniyor.
Korkmaz’ın yapay zeka destekli analizine göre, 2013-2021 yılları arasında kentte yaşanan 147 bin 626 kazanın yaklaşık 99 bin 512’si 30 dakikadan kısa süreli trafik sıkışıklığına yol açarken, 1.751’i ise 90 dakikayı bulan yoğunluklara neden oldu. En fazla kaza ise 2018 ve 2021 yıllarında yaşanırken, bu yıllarda Zeytinburnu ilçesi kazaların merkezinde yer aldı.
Çalışma kapsamında elde edilen bulgular, trafik kazalarının büyük ölçüde işe gidiş ve dönüş saatlerinde, yani sabah 05.00-08.30 ile akşam 18.00-21.00 arasında, özellikle D-100 Karayolu, TEM Otoyolu ve sahil yolları gibi ana arterlerde yoğunlaştığını gösteriyor. Dr. Korkmaz, bu saat dilimlerinde düşük hızlara rağmen kazaların artmasının nedenini şöyle açıklıyor:
“Trafik sıkıcı bir hale geliyor, sürücüler dalgınlaşıyor. Yorgunluk, stres ve dikkat dağınıklığı sonucu küçük çaplı kazalar yaşanıyor. Bu kazalar büyük yaralanmalara yol açmasa da trafiği tamamen durma noktasına getiriyor.”
Korkmaz’a göre, İstanbul gibi dev bir şehirde kazaların trafiğe etkisi oldukça yüksek. Tek şeridin kapanması bile en az 10 dakikalık ekstra bekleme süresi anlamına geliyor. Motosikletlerin karıştığı küçük çaplı kazalarda sıkışıklık genellikle 20-30 dakika sürerken, iki aracın ve özellikle kamyonetin karıştığı kazalarda bu süre 1-1,5 saate kadar çıkabiliyor.
“1 dakikalık bir gecikme bile insanları olumsuz etkiliyor. Zaten yoğun olan trafik içinde beklemek, sabırsızlığı ve agresifliği artırıyor,” diyen Korkmaz, şehir içi ulaşımın psikolojik etkilerine de dikkat çekti.
Çarşamba
22.4 °
Perşembe
24.7 °
Cuma
24.9 °
