Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplusal Araştırmalar Merkezi'nin (BETAM) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerini temel alarak hazırladığı çalışmada, Türkiye genelinde özel sektörde yaşanan istihdam kaybının, ülke ekonomisindeki durgunluğu net biçimde yansıttığı belirtildi. Raporda, “2016’dan bu yana devam eden istihdam artış eğilimi pandemiyle kısa bir kesinti yaşamış olsa da yeniden yükselmişti. Ancak Eylül 2024’ten itibaren bu eğilim tekrar kırılmıştır” denildi.
Verilere göre, altı aylık dönemde istihdamda yaşanan yüzde 4,1’lik azalma, 2018-2019 ekonomik krizinde yaşanan yüzde 6,8'lik istihdam daralmasından sonra son 10 yılın en sert düşüşü oldu. BETAM, bu gelişmenin Türkiye ekonomisinde süregelen yavaşlamanın ve özel sektör üzerindeki baskıların somut bir yansıması olduğunu kaydetti.
İstihdam kayıplarının bölgesel dağılımı da dikkat çekti. Eylül 2024’ten bu yana en büyük daralma Antalya’da gerçekleşti. Kentte 168 bin kayıtlı iş kayboldu. İstanbul’da ise 121 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Tatil sezonunun sona ermesinin ardından turizmdeki zayıflamanın da etkisiyle Muğla 72 bin, İzmir ise 37 bin kayıpla dikkat çekti.
BETAM raporunda özellikle turizm, perakende ve hizmet ağırlıklı kentlerde iş kayıplarının belirgin olduğuna dikkat çekildi.
Raporda öne çıkan çarpıcı bir diğer bulgu ise depremden en çok etkilenen illerden biri olan Hatay’da yaşandı. Kentte 57 binin üzerinde yeni iş yaratılarak pozitif istihdam sağlandığı belirtildi. Bu artış, bölgedeki yeniden yapılanma ve teşvik programlarının etkili olduğuna işaret etti.
Faaliyet bazında en büyük istihdam kaybı konaklama sektöründe yaşandı. Sektörde istihdam yüzde 39,8 oranında azaldı ve 202 binin üzerinde kayıtlı iş kayboldu. Raporda, bu düşüşün turizmde yaşanan sezon dışı durgunluk ve ekonomik belirsizliklerden kaynaklandığı ifade edildi.
Bunun yanı sıra; metal imalatı, danışmanlık, restoran hizmetleri ve perakende gibi sektörlerde de binlerce iş kaybı yaşandığı bildirildi. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin personel azaltma yoluna gittiği görüldü.
İş kayıplarının neredeyse tamamının özel sektörde yaşanmış olması, özel işletmelerin artan maliyet baskısı, düşük talepli ortam ve yatırım iştahındaki zayıflamayla mücadele ettiğini ortaya koydu. BETAM, bu süreçte istihdamın yeniden canlanması için ekonomik reformlar, yatırım teşvikleri ve istihdamı destekleyici politikaların önemine dikkat çekti.