Kısa Çalışma Ödeneği'ne kimler başvurabilir?

Korona salgınına karşı alınan tedbirlerin başında gelen kısa çalışma ödeneğine başvurular 23 Mart’ta başlarken, yapılan düzenleme ile de ödenekten yararlanmanın şartları kolaylaştırıldı. Kısa çalışma ödeneği, işverenin haftalık çalışma sürelerini en az üçte bir oranında azaltması, faaliyetini tamamen ya da en az dört hafta süreyle durdurması hallerinde devreye alınıyor. Noyan Doğan'ın haberine göre, üçte bir oranında azaltması demek, 6 iş günü çalışmanın yapıldığı işyerinde 4 gün çalışma yapılmaması anlamına geliyor. Bu kapsamda da işçilere kısa çalışma ödeneği ödeniyor ve sağlık sigortası primleri karşılanıyor.

Bunların hepsi de İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeniyor. Meclis Genel Kurulunda kabul edilen yasa tasarısı ile kısa çalışma ödeneğinin şartları da kolaylaştırıldı. İşverenlerin ödenekten yararlanması için öncelikle mevcut istihdamı koruması ve bu dönemde işçi çıkarmaması gerekiyor. Düne kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için çalışanın 4 ay çalışıyor ve en az 600 gün de prim ödemiş olması gerekiyordu.

Meclis’te kabul edilen yasa ile 600 gün şartı 450 güne, 120 gün şartı da 60 güne indirildi. Buna göre 2 ay çalışan ve 450 gün prim ödeyen çalışana kısa çalışma ödeneği ödenebilecek. Bu düzenleme de 30 Haziran 2020’e kadar geçerli olacak. 

İŞVEREN MAAŞI TAMAMLAYABİLİR

Kısa çalışma ödeneği ile çalışanlara, en son eline geçen aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor ve en yüksek ödenecek tutar aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini (4.414.5 lira) geçemiyor. Buna göre de çalışana damga vergisi düşüldükten sonra en düşük 1.752,40 lira ile en yüksek 4.380.99 lira arasında kısa çalışma ödeneği ödenecek.

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işveren isterse devletin ödediğinin üzerini tamamlayabilecek. Yani, kısa çalışma ödeneği ile çalışanın maaşının yüzde 60’ını devlet karşılarken, kalan yüzde 40’ını da işveren çalışana ödeyebilir. Yeni düzenleme ile işverenlere getirilen asgari ücret desteği ile çalışanın üzerine düşen yüzde 40’lık ücret de düşmüş olacak.

Nasıl Başvuracaksınız?

Virüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işverenler, buna ilişkin kanıtlarla birlikte ‘Kısa Çalışma Talep Formu’ ile ‘Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesini’ bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine (www.iskur.gov.tr), elektronik posta göndermek suretiyle başvurabilecek.

Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için virüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi gerekiyor. İŞKUR, gerektiğinde işverenle irtibata geçerek, ilave belgeler talep edilecek. İşverenlere, başvurusunun alındığı yine elektronik ortamda bildirilecek. İşverenin talebi İŞKUR’a bağlı iş müfettişlerinde değerlendirilecek.

Müfettişler incelemeyi işyerine gitmeden başvuru evrakları üzerinden yapacak. Kamu kurumları tarafından faaliyeti durdurulan işyerlerinin ödenekten yararlanması için yapılacak incelemede işyerlerinin kısa çalışma ödeneği kapsamına girip girmediğine bakılacak. Faaliyetini kendi durduran işyerlerinde ise yapılacak uygunluk tespiti incelemesinde virüs nedeniyle faaliyetin durdurulduğunun belgelenmesi yeterli olacak.

Yapılan inceleme sonucunda işverenin ödenekten yararlanmasına onay verildiğinden, bu durum işverene elektronik postayla bildirilecek. İşveren de bu durumu işyerinde çalışanlarına bildirecek. İşveren çalışanlarının listesini (kısa çalışma bildirim listesi) güncelleyerek İŞKUR’a elektronik ortamda iletecek. Ödenekten yararlanma süresi 3 ayı geçmeyecek.

İşçilerin tamamı için kısa çalışma ödeneğinden yararlanılır. Asgari çalışan sayısı aranmıyor. Daha önce farklı bir gerekçeyle yararlanmış olan işyerleri de yararlanabilir. Sigorta prim ya da vergi borcu olanlar da yararlanabilecek, ancak SGK’ya bildirilen primler esas alınacak.

İşveren başvurabilir, çalışanlar başvuramaz.

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ve aylık (her ayın 5’inde) olarak ödenecek. Şartları yerine getirilmişse yabancı işçiler için de ödenek alınabilir.

Kısa çalışma ödeneği alan işletmeler başta asgari ücret olmak üzere diğer tüm istihdam teşviklerinde de yararlanabilir. Çalışanın genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Fonu’ndan karşılanacak. Kısa çalışma ödeneği döneminde işveren çalışanın kısa ve uzun vadeli sigorta primlerini yatırmayacak.

Günlük 2.5 lira da asgari ücret desteği

Meclis Genel Kuruldan geçen yasa tasarısı ile işverenlere asgari ücret desteği de netleşti. İşçi sayısına bakılmaksızın işverenlere, günlük 2.5 lira, aylık da 75 lira asgari ücret desteği verilecek.

İşverenler, 2019 yılında, prime esas günlük kazancı 128 liranın altında çalıştırdığı kişi sayısı kadar bu yıl da aynı sayıdaki işçiler için destek alacak. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için prime esas günlük 256 lira olarak esas alınacak.