-
Bist100 14.227,10 TL
-
Dolar 42,83 TL
-
Euro 50,38 TL
-
G.Altın 6.167,97 TL
-
Ç.Altın 10.014,28 TL
2026 yılı için belirlenen 28 bin 75 TL’lik net asgari ücret sonrası kamuoyunda yeniden “dolar bazında kıyaslama” tartışmaları başladı. Bazı okurlarının bugünkü asgari ücretin 2000 yılına göre döviz karşısında ciddi biçimde arttığını, dolayısıyla alım gücünün yükseldiğini savunduğunu belirten Prof. Dr. Mahfi Eğilmez, son yazısında bu argümanlara veriye dayalı yanıt verdi.
Eğilmez, “Bu karşılaştırma bize asgari ücretin dolar olarak artmış olmasına bakılarak asgari ücretli ailenin durumunun düzeldiğine ilişkin yapılan yorumların doğru olmadığını, giderlerdeki artışın hesaba katılması halinde iki dönemde de asgari ücretle asgari giderlerin karşılanmasının mümkün olmadığını ortaya koyuyor” dedi.
Eğilmez, 2000 ve 2025 yıllarına ait asgari ücret ile bir çekirdek ailenin asgari giderlerini dolar cinsinden karşılaştırdı. Buna göre:
2000’de asgari ücret 140 dolardı, asgari giderler ise 265 doları buluyordu. Açık: 125 dolar
2025’te asgari ücret 625 dolara çıktı, ama giderler 843 dolara ulaştı. Açık: 218 dolar
Bu tabloyu yorumlayan Eğilmez, “Her iki dönemde de bu çekirdek aile tek asgari ücretle geçinemez durumda bulunuyor” diyerek, artışın mutlak değerde fayda sağlamadığını vurguladı. Yazıda, bu farkın kapatılması için ya evde ikinci bir kişinin çalışması gerektiği ya da dış destek ya da borçlanmanın kaçınılmaz olduğu belirtildi.
Eğilmez’in hazırladığı tabloda dikkat çeken kalemler şöyle:
Toplam gıda gideri 92 dolardan 313 dolara, toplam gider 265 dolardan 843 dolara çıkmış durumda.
Bu karşılaştırmanın, yalnızca temel yaşam ihtiyaçlarını kapsadığını belirten Eğilmez, “Bu tablo hazırlanırken asgari ücretli ailenin herhangi bir lüks harcamasının, tatil harcamasının, dışarıda yemek harcamasının, sağlık, eğitim, giyim harcamasının bulunmadığı varsayılmıştır” ifadesini kullandı.
Asgari ücretin dolar karşısında artmış olması, Eğilmez’e göre tek başına anlamlı değil. “Gıdaya erişim 2000 yılındaki asgari ücretle daha kolay görünüyor” diyen Eğilmez, konut sorununun ise her iki dönemde de başat bir problem olduğunu vurguladı:
"Her iki dönemde de bu çekirdek aile tek asgari ücretle geçinemez durumda bulunuyor. Bu durumda ailede ya iki kişi çalışacak veya aile dışarıdan bir destek alacak (gıda ürünlerini köylerinden bedelsiz getirmek gibi) ya da borçlanacak."
Eğilmez, yazısının sonunda ekonomist Alaattin Aktaş’ın aynı gün kaleme aldığı yazıya da atıfta bulundu. Aktaş’ın verilerine göre Türkiye’de 17,9 milyon çalışanın yaklaşık yarısı asgari ücretli durumda. Bu tespiti şöyle yorumladı:
“Asıl ciddi sorun bu: Çalışanların giderek artan bölümü asgari ücretle çalışır duruma geliyor. Bu durum bize orta sınıfın düşük gelirli konuma gerilediğini açık biçimde gösteriyor.”
