Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu

Merkez Bankası'nın döviz rezervleri son 6 haftadır kayıp yaşıyor. Merkez, dün gece aldığı düzenleme kararı ile TL'yi güçlendirip doları frenleme hamlesi yaptı. Peki döviz rezervleri neden eridi, erime neden durdurulamadı?

Siyasi kararlar ekonomiyi nasıl çıkmaza soktu
  • A-
  • A
  • A+

Dolar rezervlerindeki erime TCMB'nin TL'yiğ destekleyen, dolar çıkışını baskılayan düzenlemeleri ile yeniden gündeme geldi.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanarak gözaltına alındığı 19 Mart'ın ardından MB'nin döviz rezervlerinde büyük bir kayıp yaşandı. Takip eden haftalarda erime sürdü. 6 haftadır döviz rezervinde eksiye giden Merkez'in önlemi ise TL'yi destekleyip, doları baskılayan önlemler almak oldu.

Peki Merkez Bankası rezervlerindeki erimenin nedeni neydi ve neden durdurulamadı? Sonraki günlerde seyir nasıl olacak?

Eski Hazine Müsteşarı İktisatçı Mahfi Eğilmez, son yazısında rezervlerdeki hızlı erimenin nedenlerini anlattı. Eğilmez göre, siyasal gündemle tetiklenen belirsizlik ortamına işaret ederek bu sürecin dövize kaçışı ve rezerv kaybını hızlandırdığını bildirdi. Eğilmez'e göre alınan önlemler yapısal çözümlerden uzak...

Eğilmez, “Rezerv Erimesine Karşı TCMB Önlemleri” başlık yazısında, 2021 yılında başlayan faiz indirim süreçleri sonrasında, 2023’te geçilen rasyonel politikaların etkisiyle görülen iyileşmenin 19 Mart sonrası bozulmasını değerlendirdi.

Mahfi Eğilmez İmamoğlu sürecine dair şunları kaydetti:

“İmamoğlu’nun diploması meselesinden başlayarak devam eden gözaltılar, tutuklamalar ve bunları izleyerek ortaya çıkan protestolar, boykotlar ülkede zaten yitirilmiş bulunan ekonomik ve sosyal istikrara siyasal istikrarın kayboluşunu da ekleyince belirsizlikler ve riskler hızla yükseldi."

Risk artışı için 5 yıllık CDS primine işaret eden Eğilmez 17 Nisan 2025’te 251 olan CDS'nin şuan 338 düzeyinde olmasını kanıt olarak gösterdi. Eğilmez şöyle devam etti:

"Bu şekilde gelişen olaylar Türk lirası mevduatta ve tahvillerdeki yüksek faize ve kurların sabitleşmesi eğilimine bakarak gelen yabancıların carry trade yoluyla getirdikleri dövizleri (sıcak para) alıp gitmesine yol açtı. Aynı şekilde döviz mevduatlarını bozup yüksek faizlerden yararlanmak için Türk lirası mevduata ve tahvile yatırım yapan Türkler de paralarını Türk lirasından dövize çevirmeye yöneldiler. Sonuçta TCMB’nin 2023 ortalarından beri bir yandan faizi yükselterek bir yandan da kurlara müdahale ederek sağladığı yüksek faiz, müdahaleli sabitleşmiş kur yapısı bozulmaya ve bu yolla elde ettiği rezervler erimeye başladı."

Eğilmez, TCMB, EVDS ve Ödemeler Dengesi/Kısa Vadeli Dış Borçlar tablosundan hareketle hazırladığı bir tabloyu paylaştı.

image.png

Eğilmez, tabloda, TCMB rezervlerinde son 5 haftada görülen değişim ile rezervlerle vadesine 1 yıldan az süre kalmış dış borçları karşılaştıran Guidotti – Greenspan Kuralının son durumunun yer aldığını aktardı.

FAİZ DÜŞÜRMEK: YAPILMAMASI GEREKEN EKONOMİK HATALAR

İktisatçı Eğilmez, Merkez Bankası'nın faiz düşürerek enflasyonu düşürme hamlesini eleştirdi:

Bu hamlenin ‘yapılmaması gereken ekonomi hataları’ literatürüne girdiğini bildiren Eğilmez, "Bu düzenlemelerin sonucunda enflasyon düşmek bir yana yüzde 19’dan yüzde 80’e, 5 yıllık CDS primi de 370’ten 820’ye çıkmış, kuru tutmak için getirilen kur korumalı mevduat hesabı TCMB’nin 2023 yılında 828 milyar lira zarar etmesine, TCMB rezervlerinin eksi 50 milyar dolar düzeyine düşmesine yol açmıştı." diye bir hata üzerine meydana gelen ekonomik yıkıma işaret etti.

TCMB'nin bu hatanın ardından 2023'de faiz arttırımına gittiğini hatırlatan Eğilmez "Bu düzeltme hamleleri sonucunda 2025 Mart ayı başında enflasyon yüzde 40’ın altına gerilerken 5 yıllık CDS primi 250’ye düşmüş swap hariç rezervler artı 65 milyar doların üzerine çıkmıştı." dedi.

İmamoğlu süreci öncesi 65,4 milyar dolar olan swap hariç net rezerv tutarının 25 Nisan haftası itibarıyla 49 milyar dolarlık bir azalmayla 16,4 milyar dolara düştüğünü belirten Eğilmez "Bu hafta içinde de rezervlerde ek 5 milyar dolar dolayında azalma olduğu ve swap hariç net rezervlerin 12 milyar doların altına geldiği tahmin ediliyor." ifadelerine yer verdi.

"Döviz mevduat hesaplarına bakıldığında artış olduğu görülmekle birlikte rezervlerde ortaya çıkan gerilemeyi açıklayacak bir artış işareti bulunmuyor." diyen Eğilmez söz konusu durumun iki nedeni olduğunu söyledi:

"İlki Türk lirası mevduat, tahvil ve borsadan çıkan yabancıların aldığı dövizi dışarı götürmesi, ikincisi de dövize dönen Türklerin bir bölümünün dövizlerini yastık altına çekmiş olması. Özellikle ikincisi ekonomi için sıkıntıyı büyüten bir eğilim. "

EKONOMİK DEĞİL SİYASİ DÜZELMEYE İHTİYAÇ VAR

Merkez'in döviz dengelerini alt üst eden bu siyasal yaklaşımların yarattığı olumsuz gidişi durdurabilmek için dün, makro ihtiyati düzenlemeler adı altında aldığı önlemlere işaret eden Eğilmez alınan kararları şöyle değerlendirdi:

"Bu kararlar, kimi bilerek kimi bilmeyerek yapılan ekonomideki yanlış uygulamalar, sosyal ve siyasal yaşama ilişkin hatalar, demokrasideki gerileme, hukukun tarafsızlığının yitirilmesi gibi nedenlerle sürekli artan risklerin yarattığı Türk lirasından dövize kaçışı durdurabilmeyi amaçlıyor. Ne var ki bu artık yalnızca ekonomik kararlarla, para politikası uygulamalarıyla olabilecek gibi görünmüyor. Türkiye, hızla bozulmakta olan ekonomiyi toparlayabilmek için siyasal sistemini yeniden güçler ayrımına dayalı demokrasiye ve hukuk sistemini tam anlamıyla tarafsız ve bağımsız bir sisteme döndürmek zorunda."

Yorum Yazın

Van Büyükşehir Belediyesi 223 işçiyi işten çıkardı

'Anayasa’nın güvence altına aldığı temel ilkeler ihlal edildi'

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu'na ekonomistlerden tepki

'Bu rejime minnet edenin Allah belasını versin'

Çekmeköy’deki fabrika yangınına soruşturma

Gelir eşitsizliği artıyor, demokrasi tehlikeye giriyor

Erkek müşteriyi kabul etmeyen kafe ceza yedi!

Boğaziçi Üniversitesi Rektörü'ne bir koltuk daha

Kaymakam karakolda çocuk dövdü iddia

Murat Kapki'den Murat Ongun itirafları!

Haziran'da genç işsizlik yüzde 16,2 olarak açıklandı

Bu betonlar geleceğin çocuklarına nasıl bir yaşam bırakır?

Açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki makas açılmayı sürdürüryor

CHP neye alet edilmek isteniyor?

Katar'ın gümrük vergisi sıfırlandı

500 kuruma grev kararı ilanı asılacak

'Ülkemizin bir eğitim devrimine ihtiyacı var'

Çaya bir zam daha geldi

'Amaç Emlak Konut’un nakit ihtiyacını karşılamak'

'Mehmet Şimşek bizimle eğleniyor'

'Terörsüz Türkiye' Komisyonun ismi değişti

'İsrail açlığı silah olarak kullanıyor'

Elazığ'da da susuzluk alarmı

Karasu’da vergimizi veriyoruz ama hizmet alamıyoruz

DEM Parti’den orman yangınları için Meclis araştırması talebi

Şahin'den havuz kenarında üstsüz poz!

HİTİTLERİN ŞEHRİ SAMUHA’DA KUŞ KEHANET METNİ BULUNDU

Hakan Kural, Gurme TV’nin Marka Stratejisini Üstleniyor

BO Group'a bağlı beş şirket birden konkordato ilan etti

'Seçimlerde birinci parti olmazsak o gece siyaseti bırakırım'

Yükleniyor

Biz İsrail ya da İran değiliz

New York'ta köpekler artık yasal olarak aile üyesi sayılacak

Brüksel mahkemesinden İsrail'e askeri sevkiyat yasağı

İsrail, Suriye de Cumhurbaşkanlığı sarayı ve genelkurmay binasını vurdu

AB’den İsrail’e yaptırım uyarısı

Trump dünyayı değiştirmek için 'Deli Adam Teorisi'ni kullanıyor

Güney Kore'de vatandaşlara karşılıksız para dağıtılacak

Dolar son 50 yılın en büyük değer kaybını yaşadı

Sırbistan'da öğrenciler Vuvic iktidarını protesto etti

Yoon Suk Yeol, sıkıyönetim soruşturması kapsamında sorgulandı

Şahin'den havuz kenarında üstsüz poz!

Mine Tugay da soluğu yaz tatilinde aldı

Özgü Kaya sarı bikinisiyle tatilin keyfini çıkarıyor

Bestemsu Özdemir aşkını ilan etti!

Aslı Bekiroğlu plajda dudak dudağa

Simge Ünal'ı kaçırmaya çalışmışlar!

Yüzmeyi öğrendiğim bir denizdeyim

'Çaresizce yanmayı bekliyoruz'

Ayşe Akın, kalbini Squid Game yıldızına kaptırdı

Sıla Türkoğlu güzelliğiyle büyüledi

Sigaraya 1 ayda ikinci zam

Türkiye yatırım cazibesini kaybetti...

Akaryakıt ve taşıt vergilerine yeni düzenleme

BYD'nin Manisa'daki fabrikasında hâlâ faaliyet yok

TOFAŞ, Bursa fabrikasında üretime ara verecek

Elektrikli araç satışları dizeli geçti

Erdoğan, TOGG T10F’i test etti

Volvo EX30 Türkiye Yollarında

İkinci el araca Avrupa’dan 2.5 kat daha fazla ödüyoruz

Ali Özçete OSS'de güven tazeledi

Türk markalı zeytinyağında kanserojen madde alarmı

Sıcak Çarpması Hayati Tehlike Oluşturabilir!

Kozmetik ürünlerinde astım riski yüzde 47 artıyor

Enerji içecekleri tehlike saçıyor

Temmuz sıcağında devlet hastanesinde klima skandalı

Uzayan yangın sezonu solunum sağlığımızı da tehdit ediyor

İstanbul'da görünürlüğü artan keneler zararsız

Uzmanlar Diş Sağlığına Karşı Uyarıyor

Yanlış Beslenme Kalp Durmasına Yol Açabilir!

Türkiye'deki nanelerde klorpirifos alarmı

CHP neye alet edilmek isteniyor?

Hakan Kural, Gurme TV’nin Marka Stratejisini Üstleniyor

YGD, ‘Gazeteciler ve Basın Bayramı’nı bir kahvaltı ile kutladı

'Makam odasına özel tuvalet yaptırdığı' haberini yapan iki gazeteci gözaltına alındı!

Gazze’de gazetecilerden açlık grevi

TRT Genel Müdürü Zahid Sobacı, A takımını yeniledi!

Adalet bir şekilde tecelli eder, kimse dertlenmesin

Erdoğan, TRT Genel Müdürü Zahid Sobacı’yı aynı göreve atadı

Albayrak Grubu'nun Âdil-i Mutlak Hat Eserleri Sergisi Van'da Açıldı

Fahrettin Altun’un düğmesine 19 Mart sabahı mı basıldı?

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 36 30 1 5 60 95
2.Fenerbahçe 36 26 4 6 51 84
3.Samsunspor 36 19 10 7 14 64
4.Beşiktaş 36 17 8 11 23 62
5.İstanbul Başakşehir 36 16 14 6 4 54
6.Eyüpspor 36 15 13 8 5 53
7.Trabzonspor 36 13 11 12 13 51
8.Göztepe 36 13 12 11 9 50
9.Rizespor 36 15 17 4 -6 49
10.Kasımpaşa 36 11 11 14 -1 47
11.Konyaspor 36 13 16 7 -5 46
12.Alanyaspor 36 12 15 9 -7 45
13.Kayserispor 36 11 13 12 -12 45
14.Gazişehir Gaziantep 36 12 15 9 -5 45
15.Antalyaspor 36 12 16 8 -25 44
16.Bodrum FK 36 9 17 10 -17 37
17.Sivasspor 36 9 19 8 -16 35
18.Hatayspor 36 6 22 8 -27 26
19.Adana Demirspor 36 3 28 5 -58 2