Son 10 yılda 671 çocuk işçi hayatını kaybetti

CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi üzerine yaptığı konuşmada, çocuk işçiliği ve çocuk iş cinayetleri konusunda önemli açıklamalarda bulundu.

Bankoğlu, son 10 yılda 671 çocuğun iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini belirterek, bu durumun ülke için büyük bir utanç olduğunu söyledi. 2024 yılında da bu ölümlerin devam ettiğini vurgulayan Bankoğlu, "Kanunlarımız açıkça çocukların tehlikeli ve ağır işlerde çalıştırılamayacağını belirtiyor. Ancak görüyoruz ki uygulamada bu durumun önüne geçilemiyor." dedi.

Bankoğlu konuşmasında şunları söyledi:

"Sayın Bakan çocuklar ölüyor. Kimi mevsimlik işlerde, kimi gecekondudan bozma evlerde, kimi istismar sonucu işlenen cinayetlerde… Kimi de devletin kontrolünde eğitim merkezlerinde! MESEM yani Mesleki Eğitim Merkezleri, hükümetinizin Türkiye’yi ucuz işgücü haline getirme politikasının bir parçası olarak kuruldu ve yaygınlaştırıldı. Bugün 2 milyona yakın çocuk, eğitimden koparılmış vaziyette, yoksulluk ve hayat pahalılığı gibi gerekçelerle bu merkezlerde çalıştırılıyor. Mesleki Eğitim Kanunu 41. madde; mesleki eğitim yapılan merkezlerin 'iş ortamı, sosyal güvenlik, iş güvenliği ve sağlık şartları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca denetlenir, demektedir' ama son yıllarda yaşanan 'çocuk iş cinayetleri' nedeniyle buraların denetlenmediği, çocukların üstelik 12 saatten uzun süre, güvensiz iş ortamlarında güvencesiz çalıştırıldığını görüyoruz."

'ÇOCUK İŞÇİLİĞİ DEVLET ELİYLE MEŞRULAŞTIRILMIŞTIR'

"Çocukların şantiyelerde, sanayide, inşaatta çalıştırıldığını, 8-9 yaşında iş hayatına girdiğini görüyoruz. Çocuk iş cinayeti kavramını ilk kez sizin döneminizde konuşur olduk. Peki, denetlemekle görevli Bakanlığınız somut ne yapıyor? Bakın, açık ve net söyleyelim, hiçbir şey. 2017-2023 yılları için Çocuk İşçilikle Mücadele Programı açıklanmıştı. Yine Bakanlığınızın 2024-2028 Strateji Plan ve Faaliyet Raporunda çocuk işçilikle mücadeleye ilişkin birtakım önlemler yapıldığı yazıyor. Peki sonucunda bir gelişme var mı, yok. Bugün bir araya gelmemesi gereken iki kelime 'çocuk ve işçilik' resmen devlet eliyle meşrulaştırılmıştır. Son bir yılda 0-14 yaş arası en az 22 çocuk, iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. 15-17 yaş arasında yine en az 44 çocuğun bu sözde eğitim merkezlerinde, eğitim kamplarında öldürüldüğünü İSİG raporlarında görüyoruz."

'SON ÜÇ YILDA MESEM PROGRAMLARINA AKTARILAN KAMU KAYNAĞI 15 MİLYAR LİRA'

"MESEM'ler, sadece yetişkinleri değil çocukları da ucuz iş gücü olarak gören bir iktidarın, bir kirli koalisyonun ölüm merkezleridir, çocuk işçiliğin yasal kılıfıdır! Avrupa'ya, dünyaya 'en ucuz ve en masrafsız işçi bizde' diye tüm işçilerin haklarını bir bir tırpanladınız; en düşük ücrete en uzun saatler çalışan işçiler bizde. İşçiler yetmedi, bir de çocuklarımızın şantiye köşelerinde, en ağır işlerde, en uzun saatlerde çalıştırılmasına göz yumuyorsunuz. Bu paralar da işçinin maaşından Fon’dan yandaşa, iş güvenliğini yok sayan patronlara aktarılıyor. Son üç yılda MESEM programlarına aktarılan kamu kaynağı 15 milyar liraya yaklaştı."

'BU ÇOCUKLARIN HAYATI KARARIYOR'

"Türkiye'de 2013-2023 yılları arasında 671 çocuk işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bu ölümler 2024’te de artarak devam ediyor. Kanun’da açıkça yazıyor, 'öğrenciler tehlikeli, ağır işlerde çalıştırılamaz.' Peki bu ölümler nedir Sayın Bakan? 16 yaşında Eren, sondaj çalışması yapılırken elektrik akımına kapılarak öldü. 17 yaşında Ulaş, elektrik direğinden arıtma havuzuna düşerek öldü. 14 yaşında Arda, sac büküm makinasına sıkışarak feci şekilde öldü. Ölümler bir yana yaralanmalar, uzuv kayıplarıyla sonuçlanıyor. Bu çocukların hayatı kararıyor. Beyzanur’un, aracın yakıt deposunun şamandırasını değiştirirken meydana gelen patlamada vücudunun yüzde 80’i yanıyor. Siz çocuğunuzu yakıt deposunun şamandırasını değiştirerek eğitir misiniz Sayın Bakan? Bu nasıl eğitim, bu neyin eğitimi Sayın Bakan?"

'ÇOCUKLARIN İŞÇİLEŞTİRİLMESİNE, ÖLDÜRÜLMESİNE GÖZ YUMUYORSUNUZ'

"Çocuk işçiliğinin temel nedenlerini kendi raporunuzda zaten açıklamışsınız, 'İşverenlerin talebi, aile bireylerinin işsizliği, eğitim hizmetinden faydalananama, yoksulluk…' Bunu ben değil, sizin raporunuz söylüyor! Bu sorunlara çözümü geçtim, çocukların işçileştirilmesine, öldürülmesine göz yumuyorsunuz. Önceki gece annesi hurdacılık yaptığı için evde boğularak hayatlarını kaybetmemiş olsalardı Nefes, Peri ve Işık’a vaat edeceğiniz, bekleyen gelecek farklı mıydı? Türkiye sayenizde artık hurda toplamaya giderken 5 çocuğu boğularak ölen annelerin, çocuğu şantiyelerde suntaların arasında kalıp ölenlerin, sanayide elektrik akımına kapılanların, inşaatlarda üzerine beton blok düşenlerin, geleceği kararanların ülkesi."

'ÇOCUK YOKSULLUĞUNDA AB'DE BİRİNCİ, OECD'DE İKİNCİ SIRADAYIZ'

"Çocuk yoksulluğunda AB'de birinci, OECD'de ikinci sıradayız. 15-17 yaş grubunun işgücüne katılım oranı yüzde 16'dan yüzde 22'ye çıktı. Buna karşı 2025 bütçesinde 'çocukların korunması programına' niye 1000 TL ayırdınız, bunları açıklayın. Çocukların yeri okuldur, oyundur; mesleki eğitimse bunun koşulları şartları bellidir. Çocukları bu ölüm kamplarına terk edemezsiniz. Bu milleti ne çocuk cinayetlerine, ne çocukların aç yatmasına, ne eğitimden mahrum çocuklara, ne de çocuk işçilere alıştıramayacaksınız. Normalleştirmeye çalıştığınız hiçbir kötülüğü hiçbir felaketi kabul etmiyoruz."