Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) yayımladığı 2025 Küresel Haklar Endeksi Raporu, Türkiye’nin işçi hakları alanında dünyanın en kötü koşullarına sahip ülkeler arasında yer aldığını ortaya koydu. Grev, toplu sözleşme, örgütlenme ve ifade özgürlüğü gibi temel haklara yönelik yaygın ve sistematik ihlallerin tespit edildiği raporda, Türkiye; Bangladeş, Belarus, Mısır, Filipinler, Myanmar ve Tunus gibi ülkelerle birlikte “işçiler için en kötü 10 ülke” arasında sıralandı.
Rapor, İsviçre’nin Cenevre kentinde Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi’nde düzenlenen toplantıyla kamuoyuna sunuldu. Etkinliğe, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ve Genel Başkan Yardımcısı Özkan Atar da katıldı.
Raporda Türkiye’ye ilişkin yer alan değerlendirmelerde, sendika kurma, grev yapma ve toplu sözleşme hakkının ya fiilen engellendiği ya da ciddi cezai riskler taşıdığına dikkat çekildi. Grevlerin polis müdahalesiyle dağıtılmasının “rutin” hale geldiği, sendikaların yetkilerinin idari yollarla keyfi şekilde tanınmadığı ve ifade özgürlüğünün ağır kısıtlamalara maruz kaldığı vurgulandı.
ITUC, kamu kurumlarının sendika karşıtı uygulamalara doğrudan müdahil olduğunu ve sendikal örgütlenmenin veri manipülasyonu yoluyla zayıflatıldığını da kaydetti.
Raporda, DİSK'e bağlı Dev Sağlık-İş sendikasının durumu çarpıcı bir örnek olarak aktarıldı. Sağlık Bakanlığı kayıtlarında sendika üyeliklerinin silinmesi sonucu Dev Sağlık-İş’in toplu sözleşme yetkisi kayboldu. Silinen üyeler arasında DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun da yer aldığı belirtildi.
BirGün’ün aktardığı verilere göre, 2024 yılında Türkiye'deki sendikal baskılar şu şekilde özetlendi:
6 bin 750 HAK-İŞ üyesi işçi işten çıkarıldı.
30 binden fazla işçi sendikadan istifa etmeye zorlandı.
Dev Sağlık-İş’in 10 bin üyeye rağmen toplu sözleşme yetkisi elinden alındı.
DİSK, KESK ve diğer emek örgütlerinin yöneticileri hakkında geçmişe dönük soruşturmalar başlatıldı.
1 Mayıs 2024’te Taksim’e yürümek isteyen yaklaşık 240 kişi gözaltına alındı.
2025 raporunda Türkiye’ye yönelik değerlendirme, yalnızca hukuki düzenlemelerle sınırlı kalmayarak, fiili uygulamaların da sendikal örgütlenmenin önünde en büyük engellerden biri olduğuna işaret etti. Sendika temsilcilerinin gözaltına alınması, baskı yoluyla istifaların teşvik edilmesi ve toplu sözleşme süreçlerinin keyfi olarak engellenmesi, Türkiye’yi işçiler için en kötü ülkeler sıralamasında kalıcı hale getiriyor.
