Bu günlerde Türkiye’de girişimci-işletmeci olmak hiç istemezdim. Küçük boy olsun büyük boy olsun ayrım yapmadan aynı muameleyi yapıyorlar. Tek kurtuluş yolunuz iktidarın şefkatli ve paylaşımcı kollarına sığınmak!
Gelelim olaylara…
TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Ömer Aras ve TÜSİAD Başkanı Orhan Turan’ı Emniyet’e çektiler. Yaptıkları konuşmayı suç görmüşler ki, kollarına polisi takıp poz verdirdiler.
İşte o polis pozlarının yansıdığı bir yer var.
***
Mehmet Şimşek “Bütün OSB’lerin giriş-çıkışına, bütün hallerin giriş-çıkışına, bütün şehirlerin giriş-çıkışına kalıcı olarak maliyecileri koyacağız” dedi.
Yani kapınızda her an polis görebileceğiniz bu günlerde bir de her an maliyeci görebilirsiniz.
Lakin Hazine garantili müteahhit iseniz hiç korkmayın; kapınıza gelen maliyeci size sadece ne kadar verginizin silinmesini isteyeceğinizi sorar… Vergi almak için değil, vergi ödememeniz için gelirler.
***
Ve son olarak faiz…
İBB Başkanı ve CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu operasyonu.
Sabahın köründe kapıda polis ve Emniyet’e çekiliş.
İşte bütün bunların yansıdığı yerler var.
Finansal piyasalar… Lakin sonrası reel piyasalar olacak. Asıl fatura reel piyasalarca ödenecek.
Ocak ayından beri millet yeniden döviz almaya başladı. Döviz hesapları 197,6 milyar dolardan 234,4 milyar dolara çıktı.
Özellikle 28 Şubat sonrası döviz fiyatı ve döviz alımları çok hızlandı… Ve de devam ediyor.
Finansal fırtınanın vurduğu bir başka yer ise faiz piyasası oldu. Merkez Bankası yüzde 42,5 olan fonlama faizini yüzde 49’lara çekti. Ve bu riske dayalı yükseliş kredi faizlerine yansıdı.
Nisan ayı ortalamasına göre ticari kredi faizleri yüzde 61,9 olurken enflasyon yüzde 37,86’da kaldı. Bakınız aradaki fark 24,1 puan ama bu reel faiz değil. Yüzde 61,9 kredi faizinin yüzde 37,86 enflasyondan arındırılmış kısmı yüzde 17,46 ediyor. İşte reel faiz budur.
Peki bu reel faizler neyi ifade ediyor?
Şöyle düşünün; bir ürün üretiyorsunuz ve üretiminde kredi kullanıyorsunuz. O ürünü 100 lira yerine 138 liraya satarken 100 liralık krediye 62 lira faiz ödüyorsunuz. Yani kredi kullanmak çok çok büyük zararınıza yol açıyor.
Reel faiz bundan önce TÜİK verilerine göre 2018-2019 yıllarında yüzde 8-10 bandına gelmişti.
Şimdi durum nedir derseniz çok daha acı: TÜİK verilerine göre şu an reel faiz yüzde 17,46 seviyelerinde.
Peki, Merkez Bankası faiz kararlarını beklenen enflasyona göre alıyor. O zaman beklenen enflasyona göre reel faize bakalım:
Merkez Bankasının enflasyonda üst bant (%28,0) beklentisine göre reel faiz yüzde 26,56 ediyor. Yine Merkez Bankası’nın normal beklentisi olan %24,0 enflasyona göre şu anda reel faiz tam olarak yüzde 30,65’e karşılık geliyor.
Hatırlarsanız 2018-2019 sert kemer sıkma sürecinde 1,7 milyon kişi işini kaybetmişti. Acaba şimdi ne olacak?
Bakınız tekrar edeyim: Reel faizde fiili durumda bile yüzde 15-20 bandında seyrediyoruz. TÜİK verilerine göre yakın tarihin en yüksek reel faizini veriyoruz. Eğer Mehmet Şimşek TÜİK verilerini baz alıyorsa böyle bir kredi faizi olamaz. Hatta bu faiz tefeci de bile olamaz. Hele hele beklenen enflasyona göre yüzde 30’lara varan bir reel faiz normal olan hiçbir yerde verilemez.
Size net şekilde söyleyeyim: Bu reel faizi şu an ABD’ye veya Çin’e uygulayın, kısa sürede batarlar.
Bakın bu faizle kimse iş yapamaz, kimse yatırım da yapmaz. Zaten ithalatta yatırım malı yerine daha fazla tüketim malı satın alıyoruz.
Yeniden söyleyeyim: Bu enflasyon-faiz farkı bu ülkeyi bitirir. Önümüzdeki dönemde çok büyük bir işsizlik dalgası yaşayacağımız kesindir. Adına resesyon mu dersiniz, stagflasyon mu dersiniz bilemem…
EK: Reel faiz neden yüksek derseniz tek cevabı var: Risk yüksek…. Yarın sabah kimin kapısında polis bulmayacağının garantisi var mı? Ya da maliyeci… Eğer kapınızda polis-maliyeci bekliyorsa kasanıza da tefeci tadanmış demektir.
İmamoğlu operasyonu ile en az 2 milyon kişi işini kaybedecek. Bu kadar yüksek risk ve bu kadar yüksek faize kimse dayanamaz.
https://www.karar.com/yazarlar/ibrahim-kahveci/bu-faiz-tefecide-bile-yok-1603830
