Çiğdem Toker


Bütçedeki kaynak işi: Zorunluluk değil tercih

2026 yılına ilişkin bütçe kanunu teklifi görüşmeleri, iktidar açısından kamu kaynaklarının dağıtımını belirleyen temel motivasyonun, zorunluluk değil tercih olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.


Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerinde Bakan Abdülkadir Uraloğlu, günün sonunda soruları yanıtladı. Birçok açıklaması verdiği cevapların tekrarı ve yaptıklarına övgü niteliğinde olan Uraloğlu, KÖİ projelerinin “vaktinde hayata geçirildiğini”, bu sayede 39 milyar dolar daha kârlı yatırım gerçekleştirdiklerini anlattı ancak bu hesabın nasıl yapıldığı hakkında bilgi vermedi

Bütçedeki kaynak işi: Zorunluluk değil tercih

2026 yılına ilişkin bütçe kanunu teklifi görüşmeleri, iktidar açısından kamu kaynaklarının dağıtımını belirleyen temel motivasyonun, zorunluluk değil tercih olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.

Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yaptırılan ulaştırma projeleri için, 2017-2025 yılları arasında 272 milyar lira bütçe kaynağı aktarıldı. Önümüzdeki yıl ve 2027 ile 2028 yıllarını içine alan üç yıllık dönemde de yine Bakanlık bütçesinden yaklaşık 375 milyar lira ödenek ayrılacağı, bütçe görüşmelerinde gündeme geldi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçesi, TBMM genel kurulunda görüşülerek kabul edildi. KÖİ projeleri için devlet bütçesinden müteahhit şirketlere verilen garantiler, gizlenen Uygulama Sözleşmelerinde yine gizli olarak yapılan; süresi uzatıp garantileri arttıran değişiklikler, bu sene de yine muhalefet partileri milletvekilleri tarafından dile getirildi ve sorgulandı. Söz konusu ödenek verilerini CHP'li Ömer Vehbi Bakırlıoğlu ifade etti.

“Kapalı kapılar ardında"

KMO’nun (Kuzey Marmara Otoyolu) Odayeri-Paşaköy kesimi için daha önceki ilk Uygulama Sözleşmesi’nde öngörülen sürenin, 2028 yılına kadar uzatılarak şirkete fazladan 4,8 milyar dolar sağlandığını da CHP Milletvekili Ulaş Karasu hatırlattı. Yanı sıra Ulaştırma Bakanlığı'nın bu yıl 596 milyar lira kamu alımı yaptığını, bu tutarın 321,7 milyar lirasinin ihalesiz olduğunu aktaran Karasu, 21-b usulüyle yapılan kamu ihaleleri tutarınin de yaklaşık 547 milyar liraya ulaştığını açıkladi. 

Karasu, “Yani 868 milyar TL kapalı kapılar arkasında dağıtıldı” dedi.

Tutanaklara göre, Yap İşlet Devret modeliyle yaptırılan (Cengiz -Limak-Kolin) Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı için 46 milyon yolcu garantisi verilmesine rağmen 16 milyon yolcunun girdiğini ve 30 milyon yolcunun bedelinin de devlet tarafından ödendiğini CHP Grubu adına Ankara Milletvekili Adnan Beker söyledi. Beker ayrıca 14 milyon araç geçiş garantisi verilen Aydın-Denizli Otoyolu’ndan (AKP Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’nun kurduğu şirket olan Fernas işletiyor) 3 milyon aracın geçtiği, farkı oluşturan 11 milyon aracın garanti bedelinin devletçe ödendiğini söyleyerek, “Yazık günah değil mi bu millete?” diye sordu.

Ankara'da seçimlerden önce yapılan 7,5 km Mamak metrosu ihalesinin, önce bilinen bir müteahhit teklifiyle 574milyon avroya sonuçlandığını, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş’ın iptali sonrası yenilenen ihalede çıkan teklifin bu defa 380 milyon avro olduğunu da anlatan Beker, “İlginç bir olaydır. Allah korkusu olan, memleketini vatanını çok seven insanlar bunu çok önemser” diye konuştu.

Deva Partisi Milletvekili Mehmet Emin Ekmen de Yap İşlet Devret modeliyle yaptırılan ulaştırma projeleri için, 2017 yılında 5,1 milyar lira olan ödenek tutarının, 2026 yılı bütçesinde 101 milyar liraya çıkmasına dikkat çekti.

Kritik sorulara pas

Bakanlık bütçe görüşmelerinde Bakan Abdülkadir Uraloğlu, günün sonunda soruları yanıtladı. 

Ancak birçok açıklaması, Plan ve Bütçe komisyonu görüşmeleri sırasında verdiği cevapların tekrarı ve yaptıklarına övgü niteliğindeydi. Bakan Uraloğlu, Esenboğa, Antalya ve İstanbul havalimanlarından devlete ödenen kira bedelinin, toplamda 428 milyon avroya ulaştığı bilgisini verdi.

Fakat bazı milletvekillerinin 21/b usulüyle yapılmış ihaleler ile Yap İşlet Devret modelli projelerin ek sözleşmeleri ve garantileri ile ilgili sorularını yanıtlamaktan ısrarla kaçındı.

KÖİ projelerinin “vaktinde hayata geçirildiğini”, bu sayede 39 milyar dolar daha kârlı yatırım gerçekleştirdiklerini anlattı ancak bu hesabın nasıl yapıldığı hakkında bilgi vermedi. 

https://t24.com.tr/yazarlar/cigdem-toker/butcedeki-kaynak-isi-zorunluluk-degil-tercih,52794