Birleşmiş Milletler’in (BM) bir genel kurul toplantısını daha geride bıraktık. Dünyanın birçok ülkesinden liderler küresel ve bölgesel meseleleri konuşmak için New York’a gittiler. Farklı coğrafyalarda devam eden savaşlar genel gündemi daha çok siyasi düzleme çekti. Halklar liderlerin dillerinden dökülecek barış sözcüklerini merakla beklediler. Genel kurulda barış adına dile getirilen fikirler gerçekten çok değerliydi. Hiçbir girişim ve açıklamanın etkisiz olmadığını, şu an olmasa bile önümüzdeki günlerde olumlu sonuçlara zemin hazırlayacağını tahmin etmek güç değil.
Liderler genel kurul konuşmalarının dışında kalan zamanı verimli şekilde kullanmaya çalıştılar. İkili görüşmelerle siyasi, ekonomik ve bölgesel konuları irdeleme fırsatı buldular. Bazı ülkeler iş birliği anlaşmaları imzalayarak aralarındaki yatırımı, ticareti ve ilişkileri artırmayı hedeflediler.
ABD’nin küresel siyasi ve ekonomik ağırlığından dolayı ABD Başkanı Donald Trump’ın diğer devlet başkanları ile yaptığı görüşmeler dünyanın birçok yerinde dikkatle izlendi. Genel kurulun 80. oturumu vesilesiyle ABD ile görüşen ülkelerden biri de Özbekistan’dı.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, BM Genel Kurulu kapsamında ülkesini temsilen ABD’deydi. Uzun yıllardır devlet yönetiminde bulunan Mirziyoyev, 2003-2016 yılları arasında başbakanlık yaptı. Özbekistan’ın ilk cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un vefatından sonra ise 2016’dan günümüze cumhurbaşkanlık görevini icra etmektedir. Valilik, başbakanlık ve cumhurbaşkanlık makamlarında adından başarı ile söz ettiren Mirziyoyev, özellikle ekonomi alanında uygulamaya koyduğu projeler ülkenin kalkınmasında önemli bir rol oynamıştır.
Başbakanlığı döneminde ekonominin yapısal sorunları tespit edilerek çözülmesi için çaba gösterilmiştir. Özellikle tarım sektörünün ve kırsal alanlardaki yaşam şartlarının iyileştirilmesi önemsenen konuların başındaydı. Cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle ekonomide reformist uygulamalar ve liberalleşme devam ettirilmiştir. Bununla bağlantılı olarak ticarette deregülasyon, yabancı yatırımların teşviki ve dalgalı kur politikasının kullanımı ekonomide kendine yer bulmuştur. Özbek lider genel itibarıyla serbest piyasa ekonomisini koruyarak sosyal refahın artırılmasına önem veriyor.
Amerikan şirketlerinin üst düzey temsilcileri ve ABD Başkanı Trump ile görüşen Özbekistan Cumhurbaşkanı iş birliği alanında birçok anlaşma imzaladı. İş birliği anlaşmalarının konularına bakacak olursak; sivil havacılık, madencilik, kritik mineraller, finans, inovasyon, kimya endüstrisi ve diğer yenilikçi sektörler var. Anlaşmaların toplam büyüklüğü ise 105 milyar dolar.
Özbek liderin ABD Başkanı ile görüşmesinde de değindiği üzere iki ülke arasında 2018-2024 döneminde 19 milyar dolarlık ticaret hacmi meydana gelmiştir. 2025-2035 döneminde ise toplam ticaretin 105 milyar dolara yükselmesi öngörülmektedir. Hâlihazırda ülkede 300’e yakın Amerikan şirketinin yatırımı olduğu bilinmektedir. Son anlaşmaların neticesinde ekonomide Amerikalı şirketlerin payının daha hissedilir olması beklenmektedir.
Yapılan anlaşmalardan bir tanesi de havacılık sektörüyle alakalıdır. Özbekistan devleti bayrak taşıyıcı havayolunda kullanılması için 22 adet Boeing 787 Dreamliner model uçak satın alacak. Sözleşme bedeli ise 8 milyar dolardır. Yeni tedarikle Özbekistan havacılık sektörünü modernize etme, uluslararası uçuş ağını genişletme, menzil kapasitesini artırma, Taşkent’i havacılık merkezi olarak konumlama fırsatlarına erişebilir.
Sonuç olarak Özbekistan’ın ABD ile yapmış olduğu ticari anlaşmalar ülkeyi küresel ekonomik sisteme entegre etme potansiyeli barındırmaktadır. Önümüzdeki dönemde ülke hem Amerikalı yatırımcılara güven telkin etmek hem de yeni yatırımcıları çekmek için kurumlarını ve kurallarını güçlendireceği düşünülebilir. ABD ile yapılan ticari iş birliği Özbekistan’a duyulan yatırımcı güvenini güçlendirebilir, ülkenin ekonomik kalkınmasına ve sürdürülebilir bir yatırım iklimi oluşturmasına katkı sağlayabilir.
