Temmuz ayı SGK verilerine göre ülkemizde özel sektör statüsünde çalışan 16 milyon 981 bin kişi aylık 49.304 lira brüt ücret alıyor.
İşçi statüsünde çalışan kamu işçisi 59.628 TL alırken özel sektörde ücretler 47.874 TL.
362 bin kişinin çalıştığı tekstil sektöründe 43.596 lira olan brüt ücretler 540 bin kişinin çalıştığı giyim sektöründe 31.907 liradır.
Bu arada şu notu düşelim: Bundan tam üç yıl önce giyim sektöründe çalışan sayısı 723 bin kişiymiş. Şimdi bu sayı 540 bin kişi. (Temmuz 2023-Temmuz 2025)
Vurulan sadece giyim sektörü olmamış; mesela tekstil sektöründe de kan kaybı var. 3 yıl önce tekstil-giyim sektörü birlikte ele alındığında 1 milyon 220 bin çalışan vardı. Şimdi bu çalışan sayısı 903 bin kişi.
Son 3 yılda 316 bin tekstil-giyim çalışanı işten atılmış. İşten atılanların 183 bini giyim sektöründen 133 bini de tekstil sektöründen.
Yine 3 yıl önce 61.984 olan işyeri sayısı şimdi 55.672’ye gerilemiş. Yani 6.312 işyeri kapanmış.
Burada bir ayrıntı daha vereyim: Tekstil-giyim sektöründe bir işyerinde ortalama 16 kişi çalışıyor.
Oysa 3 yıl önce ortalama çalışan sayısı 20 kişiymiş.
Ne oldu biliyor musunuz? Kapanan 6.312 işyerinde ortalama çalışan sayısı 50 kişiymiş.
Yani küçükler değil, tersine büyükler kapanmış… Veya çekip gitmişler.
ÜCRETLER YÜKSELDİ
Tekstil-giyim sektörü neden kapanıyor veya neden çekip gidiyorlar? İlk neden işçilik maliyetleri.
Türkiye’de SGK verileri 2009 yılı ve sonrasına ait. Verilere baktığımızda ortalama brüt ücretin 500-900 dolar aralığında seyrettiğini görüyoruz. Oysa bu yılın başında brüt ücretler 1.300 doları bile geçmiş.
Temmuz ayında brüt ücret ortalaması 49.304 lira; yani 1.226 $... Temmuz 2022’de bu ücretler 608 $ seviyesindeydi.
Dolar bazında iki kat artış.
İyi de bu ücret artışı reel mi; yani çalışanın refahı artı mı? İşte sorunun tam merkezi burası:
2022’de bir ailenin aylık gıda harcaması 391 $ tutuyordu. Şimdi aynı gıda ürünlerini 672 $’a alabiliyoruz.
Aşağıda 3 grafik var:
1-Dolar bazında brüt ücretler
2-Dolar bazında aylık gıda fiyatları (Türk-İş Açlık Sınırı)
3- Brüt ücretin gıda satın alım gücü
Bu 3 grafik bize net bir mesaj veriyor: Ülkede ücretler dahil tüm fiyatlar dolar bazında arttı. Ama ülkemizde refah artmadı.
Düşünebiliyor musunuz? Her şey artıyor ama sadece refah artmıyor. Ama bunun bir başka maliyeti daha oluştu: İşveren maliyeti.
İşte bunu da en net tekstil-giyim sektöründe görüyoruz.
Makinesini söken ülkeyi terk ediyor.
Giden gidene…
Bu arada bir not: 49.304 lira brüt ücretin işverene maliyeti 58.056 liradır. Yani işverene ortalama bir işçi maliyeti 1.443 $ ediyor.
Şimdi not edelim: Mısır’da asgari ücret 700 EGP, yani yaklaşık 565 lira. Kısaca 130-150 dolar arası bir işçilik maliyeti var.
Siz burada tekstil sektöründe 1.090 $’a ve giyim sektöründe de 795 $’a işçi mi çalıştırırsınız yoksa 150 dolara Mısır’a mı göç edersiniz?
Sonuç ortada…
