İbrahim Kahveci


Zenginlikten yıkıma bir Türkiye hikayesi

2002-2021 yılları arasında Türkiye kişi başına gelirini 3.641 $’dan yüzde 165,4 artışla 9.661 $’a yükseltmiştir. 2015 sabit dolar fiyatına göre ise 2002 KBG 6.292 $’dan yüzde 112,1 artışla 13.342 $’a yükselmiş görülüyor. Süre çok uzun olduğundan biz nominal doları baz alarak yüzde 165,4 büyümeye göre karşılaştırmaları yapacağız.


Dünya Bankası verilerine göre Türkiye’nin 2021 yılı kişi başına geliri (KBG) 9.661 $; dünya ortalaması ise 12.235 $. Dünya ortalamasının yüzde 21,0 gerisindeyiz.

Burada elbette TL’nin reel değeri de önemli. Ama başka şeylerde... İşte asıl kaçırılan noktaları vereceğim. Kaçırdığımız büyük fırsatı anlatacağım... Görece nasıl YIKIM yediğimizi izah edeceğim.

Önce şunu belirtelim: 1995 sonrası enflasyona göre TL en değersiz seviyede... O nedenle dolar bazında GSYH 2021 yılında görece düşük gelmektedir.

Mesela 2013 yılında kişi başına gelirimiz 12.508 $ olarak görülmekte ve bu tutar dolar bazında 2021 yılında 9.661 $’a düşerek sanki gelirimiz azalmış gibi duruyor. Yurtdışı açısından bu doğru bir rakamdır ama yurtiçi açısından tam doğruyu ifade etmiyor.

Oysa 2013 yılından 2021 yılına reel gelirimiz kişi başına toplamda yüzde 31,9 artış göstermiştir. Buna göre aynı TL/$ değeri söz konusu olsaydı 2021 yılı kişi başına gelirimiz 16.500$ civarında görülecekti.

Nitekim Dünya Bankası 2015 yılı dolar fiyatı üzerinden hesapladığında Türkiye’nin kişi başına gelirini 2013=10.139 $’dan 2021=13.342 $’a çıkmış gösteriyor. Burada bir düşüş değil...

YAZININ DEVAMI