Arjantin, Güney Amerika kıtasının güneyinde yer alan bir ülke olup komşuları ise batıda Şili kuzeyde Bolivya, Paraguay kuzeydoğuda Brezilya ve Uruguay’dan oluşmaktır. Son Dünya Kupası’nın şampiyonu olan ülke ne yazık ki başarısını ekonomi alanında son yıllarda tam olarak gösterememektedir.
Reuters’in verilerinin ışığında Güney Amerika’nın ikinci büyük ekonomisi Arjantin’de enflasyon % 143, net merkez bankası rezervi yaklaşık eksi 10 milyar dolardır. Güncel piyasa koşullarında 1 dolar 365 Arjantin pesosuna tekabül etmektedir. Yapılan tahminlere göre ise ülkenin nüfusunun beşte ikisinden fazlası yoksullukla imtihan vermektedir. Şiddetli kuraklık ve elverişsiz hava koşulları nedeniyle Arjantin’in soya, mısır ve buğday gibi tarım ürünlerinin hasadında düşüş yaşanmış, tüm bunlardan hareketle ekonominin % 2 küçüleceği tahmin edilmektedir.
Kasım ayında gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçiminde İktisat Profesörü Javier Milei ve Ekonomi Bakanı Sergio Massa yarışmış, seçim Milei’nin zaferi ile sonuçlanmıştı. Seçim sürecindeki söylemlere baktığımızda Milei özgürlükçü bir anlayışı savunurken, Massa ise Peronist gelenekselci yaklaşımı ön plana çıkarmaktaydı. Bu arada, Peronist siyasi hareket 1946 yılında askeri kökenli Cumhurbaşkanı Juan Domingo Peron tarafından başlatılmış olup etkisi günümüzde de sürmektedir. Son seçimde Milei’ye halk nezdinde şans verilmesi, uzun yıllardır enflasyondan muzdarip olan halkın Peronist söylemlerden yorulduğu şeklinde yorumlanabilir.
Geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen resmi devlet töreni ile Javier Milei 12. Cumhurbaşkanı olarak görevine başlamıştır. Buenos Aires’te tertiplenen yemin törenine Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelesnki, Macaristan Başbakanı Victor Orban, İspanya Kralı VI. Felipe ve Eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro katılmıştır.
Cumhurbaşkanı Milei diğer ülkelerle diyaloğun geliştirilmesine önem göstermektedir. Hatta resmi görevine başlayana kadar geçen sürede bile ABD, Çin ve komşu ülkelerle iş birliğine dönük mesajlar vermiştir.
Milei’nin seçim propagandası sırasında dile getirmiş olduğu hedefler, Arjantin ekonomisi için radikal değişimleri müjdelemektedir. Milei’nin planlarından bazıları; ekonomide dolarizasyon, Merkez Bankası’nın kapatılması ve kamu harcamalarının kısılmasıdır.
Yeni Cumhurbaşkanı ile Arjantin’de peso yerine dolar kullanımının ne zaman başlayacağı merakla beklenmektedir. Daha önce Panama, Ekvador ve El Salvador ekonomilerinde dolar kullanımına başlanmıştır. Güney Amerika’nın Brezilya’dan sonra 2. büyük ekonomisi olan Arjantin gibi büyük bir ülkenin dolarizasyona geçmesi bir ilk olacaktır.
John Hopkins Üniversitesi Profesörü Steve Hanke 1876 yılından beri ekonomide peso kullanımının Arjantin’nin en büyük sorunu olduğunu iddia etmektedir. Sık gerçekleşen döviz krizi, durgunluk ve borç temerrüdünün asıl suçlusunun yerel para birimi olduğunu ifade etmektedir. Hatta şu anki enflasyonun belirtildiği üzere % 143 olmadığı, % 220 seviyelerinde seyrettiğini söylemektedir. Dolarizasyonun ülkede uygulama alanı bulacağı ve ekonomik başarı elde edilebileceği beklentisinde olduğunu sözlerine eklemiştir.
Verisk Maplecroft’un Amerika Ülke Direktörü Jimena Blanco ise Arjantin Merkez Bankası’nda dolar kıtlığından kaynaklı olarak yakın vadede dolarizasyonda başarı sağlanması ihtimalinin düşük olduğuna işaret etmektedir. 1990’lı yıllarda Ekonomi Bakanlığı Müsteşarlığı görevinde bulunan Miguel Kiguel ise ekonomide derin yapısal zorlukların olduğunu savunmaktadır. Bunlara ek olarak, önceki dönemlerde IMF’den alınmış yaklaşık 40 milyar dolarlık borcun varlığı da dolarizasyonun işlerliğini negatif etkileyecek ve ekonomi yönetimi üzerinde bir yük olarak kendini hissettirecektir.
Dolarizasyon uygulamasıyla ortaya çıkacak ekonomik etkilerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz.
Arjantin’de yüksek enflasyonu makul seviyelere indirmek ve ekonomik göstergeleri daha iyi düzeye getirmek amacıyla seçilen Cumhurbaşkanı Milei bilindiği üzere resmi görevine başladı. Öncelikli görevi olarak gelecek dönem bütçesini hazırlamaya başlayacaktır. Bütçede kamu harcamalarının azaltılacağı ve tasarruf tedbirlerinin yer alacaktır. Bunların yanı sıra, döviz rezervlerinin durumuna göre dış kredilerin temini, istikrarın tesis edilmesinde önemi büyük olacaktır. Özelleştirmelerle devletin boyutunun küçüleceği, bütçeye kaynak yaratılacağı beklentiler arasındadır. Tüm bu hedeflenenlerden hareketle ortaya koyulacak tedbirler ve çalışmalarla Arjantin’de enflasyonun düşürülebileceğini tahmin etmek mümkündür.