Bugünün meraklı gençleri ne kadar şanslı olduklarını biliyorlar mıdır acaba?
Sorumun altında yatan sebebi anlamaları için medya tarihimizin 30 küsur yıl önceki dönemine ışık tutmam gerekecek.
Ansiklopedi savaşlarına…
Gazeteler, satışlarını artırmak amacıyla, kuponla 15 ila 30 cilt arasında değişen ansiklopediler dağıttılar 1990’lı yılların başlarında.
Bugünün gençlerinin babaları-dedeleri o lüzumsuz ciltlere halen sahip olmalı.
Halbuki bugünün gençleri bilgilere cep telefonlarından bile ulaşabiliyorlar.
Wikipedia ve ChatGPT bu iş için var.
Ben de okurlarımdan, bugün, ellerinin altındaki dijital imkanları kullanarak iki başlık hakkında genişçe bilgi sahibi olmalarını bekliyorum.
Münih Antlaşması (1938) ile Yalta Konferansı (1945) hakkında…
80-90 yıl öncesine ait bu olayları irdelemek, günümüzde meydana gelen uluslararası gelişmeleri daha iyi anlamak ve gelecekle ilgili sağlam öngörülerde bulunabilmek için önemli.
Hem de çok önemli.
Uluslararası alanda bir yanlış daha büyük bir yanlışa yol açabiliyor ve dönem liderlerinin yanlışlıkları yüzünden milyonlar hayatlarını kaybedebiliyor çünkü.
MÜNİH ANTLAŞMASI
Almanya’da devlet yönetimini ele geçirmiş hırsı aklından ileride bir lider, gözünü yakın ve uzak ülkelerin bulunduğu daha geniş coğrafyaya diktiğinde, ilk denemeyi en yakın ülke üzerinde yaptı.
Dönemin büyük devletlerinin niyetini doğru düzgün okuyamaması yüzünden, Adolf Hitler, komşu Çekoslovakya’dan bir parçayı “Orası benim ülkemin tarihi uzantısı” gerekçesini kullanarak Almanya topraklarına kattı.
İlhak metni olarak “Bundan başka bir isteğim yok” diyen Hitler’in bizzat dikte ettirdiği Münih’te imzalanmış bir antlaşmayla…
Konuyu, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın, Almanya ile görüştükleri ortamda, toprakları üzerinde pazarlık yürütülen Çek halkını temsil eden tek kişi bulunmazken…
Ardından Çekoslovakya’nın başka parçaları da oralarda yaşayan azınlıklarca anavatandan koparıldı ve Almanya oradan apartılmış bir bölgede İlk Slovakya Cumhuriyeti adıyla kukla bir devlet de kurdurdu.
Münih’te ve ardından elde ettiği kazanımlarla şımaran Hitler bütün Avrupa’yı Almanya’nın hakimiyeti altına almayı hedefleyen ve toplamda 60 milyonun hayatına mal olan bir büyük savaş başlattı.
Sonradan ‘İkinci Dünya Savaşı’ adı verilecek savaşı…
Çekoslovakya’ya ve güya onu korumak amacıyla devreye girmiş olan İngiltere, Fransa ve İtalya’ya ihanet yaşatarak…
Ders alındı mı bu olaydan?
Cevap için, ikinci büyük savaşın galiplerinin buluştuğu Yalta Konferansı’na bakmamız gerekiyor.
YALTA KONFERANSI
Yanlış bir yerde, Sovyetler Birliği’nin o zaman bir parçası olan Kırım’ın Yalta kentinde toplandı konferans.
Konferansta, Sovyetler Birliği (Josef Stalin), İngiltere (Winston Churchill) ve savaşa sonradan katılmış ABD (Franklin D. Roosevelt) yer alıyordu.
Üç lider savaş sırasında Hitler’in işgale kalkıştığı ülkeleri kendi aralarında paylaştılar.
Avrupa onların mutabakatıyla iki nüfuz bölgesine bölündü. Bir bölüm, sonradan oluşturulan NATO içerisinde yer alacak Batı müttefiki ülkelerdi; diğer bölüm ise, Moskova’nın güdümüne bırakılan ülkeler…
Ülkeleri aralarında paylaşan üçlü bu paylaşmayı yaparken yanlarına aldıkları veya karşı tarafa bıraktıkları ülkelerin yöneticilerine danışma ihtiyacı duymadılar.
İş birliğinin sembolü olarak Almanya’nın geleneksel başkenti Berlin, müzakereci dörtlüyü temsil eden dört işgal bölgesine ayrıldı.
Bölünen veya bağımsızlıkları yok edilen, demokratik kalacağı sözüyle Sovyetler’e devredilen ülkelerin halkları, takip eden 45 yıl boyunca, o dörtlünün iradesiyle kendi iradelerinin yok edildiği gerçeğini yaşadılar.
Münih’te İngiltere, Fransa ve İtalya, Yalta’da da ABD, İngiltere ve Rusya, bir kıtanın geleceğini karartan kararlar aldılar ve yarım yüzyıldan fazla bir süre o kararları geçerli kıldılar.
Haklarında kararlar aldıkları halklara sormadan…
Neden bu iki eski örneği hatırlatıyorum?
Şundan: ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump’ın davetiyle geçen cuma günü Alaska’da bir araya geldi.
Alaska’da Ukrayna’yı konuştular…
Ukrayna konuşulurken ülkenin devlet başkanı Volodimir Zelenski orada değildi.
İki gün sonrası için Zelenski’yi Trump Beyaz Saray’a çağırdığında, ona destek çıkmak için Avrupalı beş ülkenin lideri ile ABD Komisyonu Başkanı ve NATO Genel Sekreteri de Oval Ofis’te bulundu.
Trump herhalde Putin’le vardıkları mutabakatı onlara aktardı pazartesi günü.
Münih ve Yalta’da neler yaşandığı bilinmeden Alaska ve Washington’da olanlar anlaşılamaz diye anlattım bütün bunları.
Bir de önümüzdeki dönemde komşu Suriye’de yaşanacaklara hazırlıklı olalım diye…
https://www.karar.com/yazarlar/fehmi-koru/bitti-sanilan-karanlik-donem-gunumuzde-hortlatildi-1604939